Alergia na pyłki – jakie pyłki uczulają nas najczęściej?

Drzewa, trawy i inne rośliny pylą w Polsce najintensywniej w sezonie wiosenno-letnim. Ostatnie lata wskazują na wzrost częstości występowania alergii pyłkowej. Szczególne znaczenie kliniczne mają tu drzewa (takie jak olsza i brzoza), a także trawy czy rośliny bylicy oraz alternaria. Łzawienie oczu i uporczywy wodnisty katar to tylko niektóre symptomy, świadczące o alergii. Jak wobec tego złagodzić objawy alergii na pyłki różnych roślin?  

Spis treści:

---

1. Alergia na pyłki – objawy 
2. Pyłki traw – co i kiedy uczula? 
3. Pyłki drzew – co i kiedy uczula? 
4. Pyłki kwiatów – czy uczulają? 
5. Co pomaga na alergie na pyłki? 
6. Leczenie alergii na pyłki i łagodzenie objawów 
7. Leki na alergię na pyłek bez recepty 

Alergia na pyłki – objawy 

Pyłki roślinne to niezwykle bogate związki, które mają w sobie szereg substancji działających prozdrowotnie. Mimo tego, u wielu osób dochodzi do niekontrolowanej reakcji układu immunologicznego, kiedy to związki chemiczne wywołują objawy alergii na pyłki o charakterze zależnym od przeciwciała IgE. Czym jest reakcja alergiczna IgE-zależna? Ten rodzaj nadwrażliwości charakteryzuje: 

• pojawienie się objawów krótko po ekspozycji na konkretny alergen, np. pyłki traw; 

• fakt, że objawy postępują dynamicznie i mogą być nieprzewidywalne, co zależy od dawki alergenu; 

• zajęcie wielu układów organizmu, np. oddechowego, pokarmowego, skóry, 

• możliwość występowania w 2 fazach – wczesnej i późnej. Faza wczesna występuje natychmiast po kontakcie z alergenem i najczęściej ustępuje do 3 godzin. Z kolei faza późna wiąże się z pojawieniem się objawów w ciągu kilku godzin, a nawet dni po kontakcie z alergenem. Niestety, symptomy są znacznie trudniejsze w opanowaniu i trwają długo. Doskonały przykład stanowi alergiczny nieżyt nosa, czyli upośledzenie drożności nosa połączone z wodnistym katarem, utrzymujące się w okresie pylenia określonych roślin, na które pacjent wykazuje nadwrażliwość. 

Kalendarz alergii na pyłki wskazuje, że najbardziej dokuczliwy sezon przypada od wczesnej wiosny do nawet późnej jesieni. Wówczas chorzy, nadwrażliwi na konkretne alergeny, mogą wykazywać objawy alergii na pyłki w postaci zapalenia spojówek, kiedy oczy czerwienią się, puchną, swędzą i mocno łzawią. Co więcej, warto wspomnieć o ANN, czyli alergicznym nieżycie nosa. Jest to najczęściej spotykana choroba alergiczna w populacji ogólnej. Wielu rodziców, jak i dorosłych, zastanawia się, czym różni się ANN od przeziębienia, gdyż objawy alergii na pyłki mogą być łudząco podobne do infekcji górnych dróg oddechowych.  

Zatem objawy typowego, alergicznego nieżytu nosa obejmują: 

• wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, 

• zablokowanie drożności nosa, 

• napadowe kichanie, 

• świąd oczu, ale także podniebienia, gardła i uszu, 

• osłabienie węchu i smaku, 

• niekiedy, ale dość rzadko występują objawy ogólnoustrojowe. 

Przeczytaj więcej: Alergia pod lupą – rodzaje, diagnostyka, skuteczne leczenie

Pyłki traw – co i kiedy uczula? 

Objawy alergii w postaci zapalenia spojówek, wodnistego kataru, świądu nosa czy zaostrzenia przebiegu astmy oskrzelowej, związane z pyłkami traw, bywają zwykle najsilniejsze w okresie czerwca i lipca. Ponadto już w ostatnich dniach kwietnia trawy zaczynają pylić, jednak stężenie pyłków jest niskie. W maju można zaobserwować średnie poziomy pylenia, które znacząco nasilają się pod koniec maja i utrzymują się przez czerwiec oraz większość lipca.  

Alergia na pyłki traw wykazuje jedno z największych znaczeń klinicznych, co znajduje odzwierciedlenie w postaci dużego odsetka osób cierpiących z powodu jej objawów. 

Alergia na pyłki traw zmniejsza się dopiero w sierpniu, kiedy poziom pylenia uznaje się za średni. Warto wiedzieć, że dopiero pod koniec września spada on do niskich wartości, znikając w kolejnych miesiącach. 

Sprawdź ofertę: Suplementy na alergię

Pyłki drzew – co i kiedy uczula? 

Alergia na pyłki drzew występuje równie często, jak alergia na pyłki traw. Szczególnie duże znaczenie kliniczne wykazują: 

• brzoza, 

• olsza. 

Umiarkowane znaczenie kliniczne zostało przypisane jesionowi oraz dębowi, co oznacza, że gatunki te uczulają rzadziej niż brzoza i olsza. Z kolei topola charakteryzuje się najniższym znaczeniem klinicznym. 

Brzoza najintensywniej pyli przez cały kwiecień, a mimo to pierwsze objawy alergii na pyłki mogą pojawić się już w ostatnich dniach tego miesiąca. Koniec pylenia brzozy przypada na pierwsze dni maja. 

Olsza zaczyna pylić już w lutym, a okres przed połową lutego oraz po połowie marca to czas najbardziej intensywny. Wówczas osoby uczulone na olszę uskarżają się na najsilniejsze objawy. Alergicy mogą w pełni odetchnąć dopiero w połowie kwietnia.  

Co ciekawe, wczesne pylenie rozpoczyna także leszczyna (luty i marzec). Dlatego alergia na pyłki drzew leszczyny i olchy może zostać łatwo pomylona z przeziębieniem.  

Jesion i dąb pylą szczególnie w okresie kwietnia. Z kolei dąb przedłuża ten okres o cały maj, przy czym najbardziej dokuczliwe objawy trwają w jego pierwszych dniach, a potem stopniowo ustępują.  

Topola zaczyna pylić od połowy marca, ale najbardziej intensywny okres przypada na początek i połowę kwietnia.  

Sprawdź ofertę: Krople do oczu

Pyłki kwiatów – czy uczulają? 

Pyłki kwiatów, zapylanych przez owady, rzadko wywołują objawy alergii. Objawy alergii na pyłki kwiatów nie są aż tak częste, co wynika z właściwości kwiatowego pyłku, który jest ciężki i lepki oraz łatwo przyczepia się do odnóży owadów. Z tego powodu wyłącznie bardzo bliski kontakt z kwiatami może wywołać objawy alergii na pyłki – np. wąchanie kwiatów, przebywanie w kwiaciarni czy w pobliżu skwerów, bogatych w kolorową roślinność. Spośród kwiatów najbardziej alergizują chryzantemy, begonie, a także stokrotki.

	LEKI NA ALERGIĘ BEZ RECEPTY
	TESTY CIĄŻOWE I DIAGNOSTYCZNE
	PRODUKTY NA KATAR I ZATKANY NOS

Co pomaga na alergie na pyłki? 

Jakie są domowe sposoby łagodzenia dolegliwości, wynikających z alergii na pyłki? Przede wszystkim profilaktyka! Unikanie alergenów w okresie pylenia konkretnych roślin jest bardzo pomocne w łagodzeniu objawów alergii na pyłki. W tym celu warto zastosować kilka prostych zasad: 

• oczyszczanie oczu, nosa i zatok – każdorazowo po powrocie do domu warto je przemyć za pomocą soli fizjologicznej. Błony śluzowe i śluz, pokrywający ich powierzchnię działa jak skuteczna pułapka na alergeny;

• noszenie okularów przeciwsłonecznych;

• zmiana szkieł kontaktowych na jednodniowe w przypadku noszenia innych rodzajów (np. kilku-, kilkunastodniowych lub miesięcznych);

• wybierając się w miejsca pełne zieleni, warto ubrać lekką, przewiewną odzież, która okrywa większość ciała – np. spodnie z długimi nogawkami, bluzki zakrywające ramiona;

• wietrzenie domu w okresie pylenia tylko po opadach deszczu, unikanie otwierania okien w słoneczne dni, stosowanie oczyszczaczy powietrza;

• dbanie o odpowiednią higienę w domu – częste odkurzanie podłóg i wszystkich przedmiotów, na których zbiera się kurz, a także pranie pościeli, koców, poduszek, firan, zasłon. 

Co więcej, potwierdzonym naukowo domowym sposobem na alergię na pyłki jest olej z czarnuszki, którego składnikiem bioaktywnym jest tymochinon. Prace naukowe wskazują, że olej z czarnuszki pomaga łagodzić objawy alergicznego nieżytu nosa – w tym uporczywy katar, niedrożność nosa (poprzez ograniczenie przekrwienia śluzówki nosa), świąd nosa, kaszel czy napadowe kichanie. 

Przeczytaj także: Podrażnienie i swędzenie oczu 

Leczenie alergii na pyłki i łagodzenie objawów 

Dostępne leczenie alergii na pyłki opiera się głównie na łagodzeniu jej najbardziej dokuczliwych objawów. W związku z tym, że alergiczny nieżyt nosa stanowi główną manifestację alergii na pyłki, pacjentom zaleca się podawanie sterydów donosowych (np. beklometazon). Pierwsze efekty pojawiają się już w 7 do 12 godzin, a pełne spektrum działania występuje po około 1-2 tygodniach. Długotrwałe stosowanie jest bezpieczne, ale może wywoływać np. suchość śluzówki nosa czy częste krwawienia. Większość preparatów jest zalecana powyżej 6. roku życia, wyjątek stanowi mometazon, jaki można zastosować u dzieci powyżej 3. roku życia.  

W całorocznym ANN stosuje się wyłącznie sterydy donosowe, a w sezonowym leczenie opiera się na sterydzie wraz z lekiem przeciwhistaminowym (większość dostępna jest bez recepty).  

W sezonie pylenia niektórzy lekarze zalecają także leki przeciwleukotrienowe (np. montelukast), szczególnie u chorych z jednoczesnym ANN i astmą oskrzelową.  

Jedyną przyczynową metodą leczenia alergii na pyłki jest tzw. odczulanie, czyli immunoterapia swoista. Najczęściej stosowana jest w przypadku alergii u dzieci i dorosłych, u których zawiodło standardowe leczenie, a uczulenie na dany alergen zostało potwierdzone (np. poprzez dodatnie testy skórne), a każdy kontakt z alergenem powoduje ciężkie objawy. Odczulanie nie tylko zmienia naturalny przebieg choroby, ale 3-krotnie zmniejsza ryzyko rozwoju astmy oskrzelowej. 

Leki na alergię na pyłek bez recepty 

Najbardziej popularnymi lekami na alergię, dostępnymi bez recepty, są preparaty donosowe obkurczające śluzówkę nosa (np. z ksylometazoliną) i leki przeciwhistaminowe. 

Spraye donosowe przynoszą jedynie chwilową ulgę, a czas ich stosowania nie powinien przekraczać ok. 3-5 dni. W innym wypadku dochodzi do uzależnienia i zmian zanikowych w obrębie śluzówki nosa. 

Leki przeciwhistaminowe II generacji (np. desloratadyna) to preparaty dostępne bez recepty i zarazem najczęściej kupowane przez chorych z alergią na pyłki. Ich ogromną zaletą jest brak efektu sedacji, który towarzyszy preparatom przeciwhistaminowym I grupy. Wiążąc się z receptorami histaminowymi H1, blokują ich dostęp do histaminy, tym samym ograniczając uporczywe objawy alergii. Obecnie na rynku dostępne są leki przeciwhistaminowe: 

• doustne – np. desloratadyna, lewocetyryzyna, 

• donosowe – głównie azelastyna,  

• dospojówkowe (krople do oczu) – najczęściej azelastyna. 

Bibliografia