Jedna nieprzespana noc nie musi prowadzić do chronicznej bezsenności, ale zdrowy sen jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, dlatego warto na co dzień zadbać o odpowiednie nawyki. Wysypianie się zapewnia m.in. odpoczynek, regenerację i prawidłowe funkcjonowanie procesów poznawczych.
Spis treści
- Nieprzespana noc a bezsenność
- Kiedy nieprzespana noc rujnuje dzień – przyczyny zaburzeń snu
- Nieprzespana noc – jaki ma wpływ na funkcjonowanie organizmu?
- Co zrobić, żeby nieprzespana noc się nie powtórzyła?
Nieprzespana noc może przytrafić się każdemu, ale nie można dopuścić, żeby powtarzała się często, bo doprowadzi do różnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Na szczęście istnieją sposoby, żeby temu zapobiec.
Nieprzespana noc a bezsenność
W dzisiejszych czasach coraz więcej ludzi cierpi na zaburzenia snu – w krajach uprzemysłowionych jest to aż 15–35% społeczeństwa. Bezsenność dzieli się na przygodną, krótkotrwałą i przewlekłą. Kiedy mówimy o nieprzespanej nocy, mamy raczej na myśli tę pierwszą, która może być spowodowana na przykład stresującą sytuacją lub zmianą trybu pracy. Poważniejsze zaburzenia snu mogą doprowadzić do bezsenności krótkotrwałej, która trwa do 3 tygodni, lub przewlekłej, skutkującej niekiedy stanami lękowymi i depresją.
Kup w aptece: Preparaty na sen
Kiedy nieprzespana noc rujnuje dzień – przyczyny zaburzeń snu
Przyczyną nieprzespanej nocy może być bezsenność, a ta bywa skutkiem m.in.:
-
zaburzenia rytmu snu,
-
stresu,
-
zespołu niespokojnych nóg,
-
zaburzeń psychicznych (depresji, psychozy, zaburzeń lękowych),
-
zażywania leków (np. kortykosteroidów lub beta-blokerów).
Przyczyną bezsenności mogą być również choroby przewlekłe. Ryzyko ich wystąpienia rośnie z wiekiem. Ponadto starzenie się skraca drugą i czwartą fazę snu NREM (non rapid eye movement), czyli fazę snu wolnofalowego, która ma miejsce niedługo po zaśnięciu.
Nieprzespane noce to domena osób cierpiących na chroniczne choroby układu oddechowego, takie jak: astma, zespół bezdechu i przewlekła obturacyjna choroba płuc. Wybudzanie się w nocy spowodowane uciążliwymi dolegliwościami dotyka także osoby zmagające się z refluksem, schorzeniami układu krążenia, zaawansowaną niewydolnością nerek, zespołem nadwrażliwego jelita, nowotworem itd. Objawy somatyczne mogą skutkować częstymi mikrowybudzeniami, zwiększeniem liczby wybudzeń, skróceniem całkowitego czasu snu, obniżeniem wydajności snu, wydłużeniem czasu czuwania przed zaśnięciem lub skróceniem czwartej fazy snu NREM (to jej najgłębszy etap).
Przyczynami nieprzespanej nocy mogą być inne zaburzenia snu, takie jak: narkolepsja, lęki nocne lub somnambulizm.
Warto wiedzieć: Zdrowy sen – ile godzin snu potrzebuje człowiek?
Nieprzespana noc – jaki ma wpływ na funkcjonowanie organizmu?
Jeśli sen trwa zbyt krótko, szwankuje efektywna praca mózgu. Pojawiają się problemy z zapamiętywaniem informacji, przypominaniem i koncentracją. Po nieprzespanej nocy trudno jest skupić uwagę na jednej czynności, a co gorsza, spada motywacja do pracy. Brak zdrowego snu może być uciążliwy dla osób na odpowiedzialnych stanowiskach, ponieważ upośledzona zostaje wtedy umiejętność podejmowania decyzji. Niełatwo będą mieli również ci pracujący kreatywnie, jako że deprywacja snu zmniejsza zdolność twórczego myślenia, a także fizycznie, bo może dojść do spowolnienia reakcji. Co ciekawe, nieprzespana noc wpływa na umiejętność rozpoznawania emocji, zwłaszcza takich, które są istotne dla zachowań społecznych, np. radości czy smutku.
Sprawdź ofertę: Środki na uspokojenie
Bezsenność ma bezpośredni wpływ na zdrowie, a przede wszystkim na pracę układu immunologicznego i gospodarkę hormonalną. Okazuje się, że osoby po szczepieniu nawet po jednej nieprzespanej nocy wytwarzają o wiele mniej przeciwciał niż ci, którzy smacznie spali w tych samych okolicznościach. Brak snu negatywnie wpływa na zdolność utrzymywania prawidłowego stężenia glukozy we krwi i na stężenie hormonów regulujących łaknienie, zwiększa zatem ryzyko otyłości.
Przeczytaj również: Znaczenie snu dla organizmu oraz skutki niewysypiania się
Co zrobić, żeby nieprzespana noc się nie powtórzyła?
Na niektóre czynniki, które utrudniają zdrowy sen, nie mamy bezpośredniego wpływu, zwłaszcza jeśli bezsenność jest skutkiem zaburzeń psychicznych lub przewlekłych chorób. Nie zmienia to faktu, że na komfort spania wpływa mnóstwo czynników, które można z łatwością regulować. Niezwykle ważne jest wyeliminowanie złych nawyków, takich jak korzystanie z używek, nieregularny tryb zasypiania i wstawania lub oglądanie telewizji tuż przed snem, a wdrożenie zdrowych – aktywności na świeżym powietrzu, relaksu i zapewnienia sobie odpowiednich warunków w sypialni.
Do spania nie można się zmusić. Jedyne, co można zrobić, to położyć się w wygodnej pozycji (tutaj istotny jest też wybór materaca i poduszki) i czekać na falę senności, która wprowadzi nas w kolejne fazy snu. Do łatwości zapadania w sen mogą przyczynić się na przykład takie czynniki, jak temperatura powietrza w sypialni. Kiedy temperatura ciała jest wysoka, daje to sygnał do mózgu, że czas na aktywność. Dlatego gorąco nie sprzyja zasypianiu. Z tego samego powodu nie powinno się brać kąpieli tuż przed snem, mimo że mogłoby się to wydawać dobrym pomysłem na relaks. Temperatura w pokoju nie powinna być ani zbyt wysoka, ani zbyt niska, inaczej organizm będzie walczył o uzyskanie odpowiedniej ciepłoty ciała.
Innymi ważnymi czynnikami, które pomogą wyeliminować problem nieprzespanych nocy, są cisza i ciemność. Mimo że każdy indywidualnie reaguje na bodźce słuchowe w trakcie snu, ewolucyjnie jesteśmy przygotowani do natychmiastowej reakcji przy każdym niepokojącym dźwięku, a to może doprowadzić do wybudzenia i problemów z ponownym zaśnięciem. Ciemność natomiast sprzyja wydzielaniu melatoniny, która, jak wiadomo, wycisza i wywołuje senność.
Dowiedz się więcej: Jak leczyć bezsenność i jakie preparaty stosować?
A: Ewa Niepytalska
Z: lek. Agnieszka Żędzian
