Niemowlę nie robi kupki – co robić?

Spis treści:

1. Jak często niemowlę powinno robić kupkę?
2. Zaparcia u niemowląt – objawy i przyczyny
3. Co na zaparcia u noworodka i niemowlaka?
4. Jak zapobiegać zaparciom u dzieci?

Jak często niemowlę powinno robić kupkę? 

W pierwszych dniach po urodzeniu noworodek wydala smółkę. Proces ten może trwać około trzy doby, a maluch oddaje minimum dwie kupki dziennie. Po około tygodniu rytm wypróżnień staje się bardziej regularny, a dziecko robi kilka kup dziennie, mniej więcej 3-4 na dobę, z kolei po zakończeniu okresu noworodkowego, mniej więcej w połowie 2 miesiąca życia, u każdego niemowlęcia proces defekacji nabiera indywidualnego charakteru i jest zależny od sposobu karmienia. Przy karmieniu piersią można być niemal pewnym stolca po każdym karmieniu, ale nie u wszystkich dzieci jest to regułą.

Przeczytaj: Wzdęcia u niemowlaka – objawy, leczenie

U dzieci karmionych piersią rytm wypróżnień może nie być regularny. Stolec może pojawiać się bardzo często, nawet do 12 razy dziennie, jak i raz na 2 tygodnie. Nie ma tutaj żadnej reguły. Jeśli maluch zachowuje się przy tym swobodnie, zdrowo rośnie i nie wykazuje żadnych zaburzeń rozwojowych – można być spokojnym. 

W miarę rozwoju dziecka i późniejszych zmian w jego diecie także rytm wypróżnień może ulec zmianie. Mogą pojawić się także problemy, a jednym z najczęstszych są zaparcia u niemowląt. Skąd się biorą i jak je rozpoznać? 

Przeczytaj: Kolki u niemowląt, przyczyny, objawy, leczenie

Zaparcia u niemowląt – objawy i przyczyny 

Brak kupy u niemowląt nie zawsze oznacza problem. Jeśli jednocześnie maluch rozwija się prawidłowo, a w przypadku wypróżnienia kupa nie różni się od poprzednich oraz waga dziecka pozostaje w normie – wszystko jest w porządku. Jeśli jednak ilość kup u niemowlaka znacznie się ograniczyła, a do tego przyrost wagi i wzrost zaczynają hamować, może to oznaczać, że w procesie metabolizmu dziecko trawi cały pokarm i być może jest go zbyt mało, by pokrywał jego zapotrzebowania. Wówczas należy się zastanowić nad zmianami w diecie.

Problem pojawia się wtedy, kiedy widać, że oddanie stolca sprawia dziecku problem. Do najczęstszych objawów zaparć należą: 

• wyraźny dyskomfort dziecka – prężenie, drażliwość i płaczliwość, niechęć do leżenia na brzuchu,

• napięty, twardy brzuch, którego lekki ucisk powoduje u dziecka ból,

• nadymanie brzuszka,

• osłabienie apetytu,

• podkurczanie nóżek i gazy, które nie przynoszą ulgi,

• brak stolca, mimo parcia,

• stolec o twardej, zbitej konsystencji.

Warto jednak odróżnić zaparcia od dyschezji, która jest zjawiskiem dość naturalnym, nie stanowi powodu do niepokoju, choć może go wywoływać, właśnie ze względu na skojarzenie z zaparciami. Jest to jednak zaburzenie, które nie wymaga żadnej interwencji. 

Dyschezja występuje o koło 3% dzieci w pierwszych miesiącach życia. Stolec zostaje wydalony, ale cały proces poprzedza atak bólu i płaczu, który może trwać od 10 do 20 minut. Dziecko pręży się, podkurcza nóżki, robi się czerwone na twarzy, ale oddaje miękki stolec o konsystencji pasty. Dyschezja mija samoczynnie mniej więcej do 6-9 miesiąca życia, po nabyciu przed dziecko koordynacji między mięśniami tłoczni brzusznej a zwieraczami odbytu. 

Jeśli zaś chodzi o przyczyny zaparć u noworodków i niemowląt, zazwyczaj mają one związek z nieodpowiednią dietą, alergiami pokarmowymi (np. na białka mleka krowiego), niedojrzałością układu pokarmowego, zbyt małą ilością płynów i produktów bogatych w błonnik w diecie dziecka. Rzadziej mają podłoże chorobowe (zaparcia powoduje m.in. choroba Hirschsprunga). U starszych dzieci zaparcia mogą mieć podłoże psychiczne – wydalenie stolca może wywoływać traumatyczne wspomnienia z bólem, przez co następuje wstrzymanie wypróżnienia.

Sprawdź oferty: Kolka u dzieci

Co na zaparcia u noworodka i niemowlaka? 

Pierwszym, czemu należy się przyjrzeć w przypadku zaparć u małego dziecka, jest jego dieta. Dzieci karmione piersią pozyskują wraz z mlekiem matki wszystkie niezbędne składniki odżywcze. W przypadku noworodków i niemowląt karmionych piersią zaparcia są znacznie rzadsze niż w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym.  Głównym składnikiem mleka jest woda, pokarm jest łatwostrawny, przystosowany do układu pokarmowego dziecka, zmienia się wraz z jego indywidualnymi potrzebami. Mleko zawiera bakterie tworzące prawidłową mikroflorę jelitową, pobudza jelita do pracy, jest ubogoresztkowe.

W przypadku mleka modyfikowanego, jeśli zauważy się u dziecka zaparcia, należy zwrócić uwagę na odpowiedni sposób przygotowywania mleka – niewłaściwe proporcje mogą wywoływać problemy z trawieniem – a także na jego skład. Być może zawarte w nim mleko krowie wywołuje alergię lub też mieszanka po prostu nie sprzyja dziecku. Metodą prób i błędów należy więc poszukiwać innego produktu. 

W przypadku niemowląt, u których rozpoczęto rozszerzanie diety, zaparcia mogą wynikać ze zbyt szybkiego wprowadzania pokarmów oraz niedojrzałości układu pokarmowego. WHO zaleca rozszerzanie diety dziecka nie wcześniej niż po ukończeniu przez nie 6 miesiąca życia, ale do ukończenia przez nie roku mleko powinno być podstawą jego diety. 

Po konsultacji z lekarzem można zaaplikować dziecku odpowiednie dla wieku leki na zaparcia.

Jak zapobiegać zaparciom u dzieci? 

Zapewnienie dziecku odpowiedniego nawodnienia i większa ilość ruchu pobudzająca metabolizm, a także wspieranie mikrobioty probiotykami dla dzieci, mogą być skuteczne w zapobieganiu zaparciom.  

Wszelkie wątpliwości oraz niepokojące zmiany w zachowaniu dziecka należy zawsze konsultować z lekarzem specjalistą. Nierozpoznanie zaparć, a także niewłaściwy sposób ich zapobiegania i leczenia może prowadzić do poważnych problemów z układem pokarmowym i wydalniczym u dziecka.  

Weryfikacja merytoryczna: położna, mgr Jolanta Rusin

Bibliografia