Jak można rozpoznać objawy ciąży pozamacicznej?

Spis treści:

1. Czym jest ciąża pozamaciczna (ektopowa)?
2. Jak często zdarza się ciąża pozamaciczna?
3. Ciąża pozamaciczna – przyczyny
4. Ciąża pozamaciczna – objawy
5. Jak rozpoznać ciążę pozamaciczną – diagnostyka
6. Czy ciążę pozamaciczną można uratować?
7. Ciąża pozamaciczna i co dalej – postępowanie
8. Ciąża pozamaciczna – ewentualne zagrożenia
9. Ciąża po ciąży pozamacicznej – kiedy można rozpocząć starania o dziecko?

Czym jest ciąża pozamaciczna (ektopowa)? 

W prawidłowo przebiegającej ciąży do zapłodnienia dochodzi w bańce jajowodu, skąd jajo płodowe przemieszcza się do jamy macicy, a następnie zagnieżdża. Czasami jednak diagnozowane są przypadki, kiedy zarodek zagnieżdża się nieprawidłowo, poza jamą macicy. W tej sytuacji mamy do czynienia z ciążą pozamaciczną, nazwaną też ciążą ektopową.  

Ciąża pozamaciczna rozwija się, kiedy zapłodnione jajo płodowe zagnieżdża się poza jamą macicy. Zapłodnione jajo płodowe najczęściej lokalizuje się w takich miejscach w organizmie kobiety, jak jajowód (98%), jama otrzewnej (1,5%), kanał szyjki macicy oraz jajnik. Jeżeli taka ciąża nie zostanie wykryta odpowiednio wcześnie, może stanowić zagrożenie życia dla pacjentki.  

Jak często zdarza się ciąża pozamaciczna? 

Częstość występowania ciąży pozamacicznej ocenia się na 2% w odniesieniu do liczby wszystkich porodów. Jej wystąpienie jest związane, choć nie w każdym przypadku, z obecnością czynników ryzyka, z których do najczęściej wymienianych należą w szczególności: 

• przebyte zapalenia miednicy mniejszej, szczególnie chlamydiozy, 

• operacja jajowodów, 

• endometrioza, 

• leczenie niepłodności technikami wspomaganego rozrodu, 

• stosowanie niektórych metod antykoncepcji np. wkładek wewnątrzmacicznych, 

• wcześniejsze wystąpienie ciąży ektopowej. 

Jednakże, u dużej części kobiet nie występuje żaden z wyżej wymienionych czynników i ciąża pozamaciczna rozwija się spontanicznie, bez jednoznacznej przyczyny. 

Sprawdź ofertę: Wkładki antykoncepcyjne

Ciąża pozamaciczna – przyczyny 

Wśród najczęstszych przyczyn wystąpienia ciąży ektopowej wskazuje się przeszkody mechaniczne, które uniemożliwiają prawidłowy rozwój zarodka i przemieszczenie się go do jamy macicy, takie jak: 

• anatomiczne wady wrodzone matki,  

• poinfekcyjne zrośnięcie jajowodów, 

• uszkodzenie błony mięśniowej jajowodu, które prowadzi do zaburzenia transportu jaja płodowego,  

Ciąża pozamaciczna – objawy 

Pacjentki z niepękniętą ciążą ektopową mają takie same objawy kliniczne, jak pacjentki z ciążą rozwijającą się prawidłowo, co znacząco utrudnia rozpoznanie. Są to objawy takie jak: 

• ból brzucha, 

• wrażliwość piersi, 

• nieprawidłowe krwawienie z pochwy, 

• skurcze miednicy i brzucha. 

Istnieją trzy klasyczne objawy związane z rozwijaniem się ciąży ektopowej – są one znane jako „klasyczna triada objawów ciąży pozamacicznej”, na którą składa się:  

• opóźnione krwawienie miesiączkowe,  

• nieregularne krwawienia z macicy,  

• ból brzucha.  

Objawy te jednak rzadko występują na wczesnych etapach rozwoju ciąży pozamacicznej, więc ciąża ektopowa może zostać wykryta przed wystąpieniem powyższych symptomów.

Jak rozpoznać ciążę pozamaciczną – diagnostyka 

Ciążę pozamaciczną można jednoznacznie rozpoznać w badaniu ultrasonograficznym, przy użyciu głowicy dopochwowej. Badanie to uwidocznienia pęcherzyk ciążowy, zarodek oraz czynność serca płodu.  

Czy ciążę pozamaciczną można uratować? 

Niestety nie ma możliwości utrzymania ciąży pozamacicznej. Wystąpienie ciąży pozamacicznej jest związane z możliwym zagrożeniem życia dla kobiety, szczególnie gdy w jej wyniku dojdzie do pęknięcia jajowodu, które może prowadzić to intensywnego krwotoku a w jego następstwie do zgonu pacjentki. Po rozpoznaniu każda ciąża ektopowa musi zostać terminowana za pomocą jednej z podanych poniżej metod.  

• Ciąża pozamaciczna i co dalej – postępowanie 

Współczesne metody leczenia ciąży ektopowej należą do największych sukcesów w historii medycyny. W zależności od sytuacji danej pacjentki, można zastosować postępowanie wyczekujące, leczenie farmakologiczne lub operacyjne – drogą laparoskopii lub laparotomii.  

• Ciąża pozamaciczna – leczenie farmakologiczne 

Farmakologiczne leczenie niepękniętej ciąży ektopowej jest mniej uciążliwe dla pacjentki, bowiem powoduje mniejsze uszkodzenie jajowodu, przy zachowaniu funkcji rozrodczej. Wskazane jest, aby leczenie ciąży ektopowej odbywało się w szpitalu, gdzie lekarz wybierze odpowiednie postępowanie farmakologiczne, właściwie dobrane w konkretnym przypadku.  

• Operacyjne usunięcie ciąży pozamacicznej 

Leczenie operacyjne ciąży pozamacicznej obejmuje dwa typy postępowania – leczenie operacyjne zachowawcze lub leczenie operacyjne radykalne. Leczenie zachowawcze polega na usunięciu jedynie zarodka, przy jak najmniejszym uszkodzeniu narządu, w którym nastąpiło jego zagnieżdżenie. Obecnie uważa się, że przy sprzyjających warunkach takie leczenie powinno zostać zastosowane u wszystkich kobiet, u których wystąpiła ciąża pozamaciczna.  

Leczenie radykalne polega na usunięciu zarodka wraz z narządem, w którym nastąpiło zagnieżdżenie tj. między innymi z jajowodem, jajnikiem lub kątem macicy. Oba rodzaje operacji można wykonać zarówno laparoskopowo, jak i przez otwarcie jamy brzusznej.  

Ciąża pozamaciczna – ewentualne zagrożenia 

Najgroźniejszym dla zdrowia i życia kobiety, a zarazem najczęstszym powikłaniem ciąży pozamacicznej jest pęknięcie jajowodu. Towarzyszy mu intensywne krwawienie, jest ono również wskazaniem do zabiegu operacyjnego w trybie natychmiastowym. Jednak dzięki wczesnemu rozpoznaniu i opracowaniu skutecznych metod leczenia, ryzyko wystąpienia powikłań, szczególnie tych zagrażających życiu kobiety, jest coraz mniejsze.  

Ciąża po ciąży pozamacicznej – kiedy można rozpocząć starania o dziecko? 

Obecnie nie istnieją jasne wytyczne bądź zalecenia, które określają termin, w którym można rozpocząć starania o ponowne zajście w ciążę. Lekarze specjaliści sugerują, aby poczekać 3 miesiące lub 2 pełne cykle menstruacyjne od zakończenia leczenia poprzedniej ciąży ektopowej.  

Statystycznie, szanse na to, że następna ciąża będzie przebiegać prawidłowo są obiecujące i wynoszą 65% w ciągu kolejnych 18 miesięcy i wzrastają do 85% w ciągu 2 lat od zakończonego leczenia.  

Ciąża pozamaciczna a test ciążowy – czy da pozytywny wynik? 

Przy występowaniu ciąży pozamacicznej test ciążowy może dawać pozytywne wyniki. Większość testów ciążowych bada poziom hormonu hCG, a do jego produkcji dochodzi również w przypadku ciąży pozamacicznej. Wynika to z faktu, że podczas takiej ciąży poziom hCG rośnie, jednak w większości przypadków nie przyrasta w sposób prawidłowy, charakterystyczny dla ciąży wewnątrzmacicznej.

Przeczytaj: Ciąża biochemiczna

Czy ciąża pozamaciczna może się powtórzyć? 

Niestety, przy kolejnej ciąży istnieje ryzyko ponownego wystąpienia ciąży ektopowej. Po zachowawczym leczeniu ciąży ektopowej zagrożenie wystąpieniem następnej jest 10-krotnie większe niż u zdrowych kobiet, które nie miały takich doświadczeń. Nie oznacza to jednak, że kolejna ciąża nie może przebiegać prawidłowo. W wielu przypadkach tak jest, a pacjentki mogą cieszyć się z urodzenia zdrowego dziecka.  

Czy mogą wystąpić ciążą pozamaciczna i normalna jednocześnie? 

Jednoczesne występowanie ciąży wewnątrzmacicznej i ektopowej jest rzadką sytuacją, która jednak może się wydarzyć. Sytuacja taka zdarza się raz na 30 tysięcy ciąż. Takie zjawisko nazywamy ciążą heterotropową.  

Problem ten jest częstszy u pacjentek leczonych z powodu niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), a także wśród pacjentek po przebytej hiperstymulacji jajeczkowania – w tej sytuacji ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej jest większe i wynosi 1:100 ciąż.  

Bibliografia