Jakie mogą być skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych?

Spis treści:

1. Jak działają pigułki antykoncepcyjne?
2. Jakie mogą być skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych?
3. Tabletki antykoncepcyjne a tycie – fakt czy mit?
4. Czy skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić już po odstawieniu?
5. Przyjmowanie niezgodne z harmonogramem
6. Co zwiększa ryzyko efektów ubocznych tabletek antykoncepcyjnych?

Jak działają pigułki antykoncepcyjne? 

Dwuskładnikowa doustna pigułka antykoncepcyjna (zawierająca hormon - etynyloestradiol i gestageny) hamuje owulację, zagęszcza śluz szyjkowy, co sprawia, że plemnikom trudniej jest dotrzeć do komórki jajowej oraz wpływa na błonę śluzową macicy, przez co zmniejsza szansę na zagnieżdżenie się zarodka i zapobiega ciąży.  

Pigułka jednoskładnikowa (minipigułka, minipill) zawierająca wyłącznie progestagen blokuje owulację, zagęszcza śluz szyjkowy u wejścia do macicy, aby plemniki nie mogły się do niej przedostać i zapłodnić komórki jajowej oraz prowadzi do zmian w endometrium – to staje się cieńsze, co utrudnia implantację zarodka.   

Przeczytaj: Wszystko o antykoncepcji – metody, skuteczność, cena

Jakie mogą być skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych? 

Wśród częstych skutków ubocznych wymienia się przyrost masy ciała, bóle i zawroty głowy, zaburzenia nastroju, podatność na stany depresyjne, mdłości, wymioty, obniżenie libido, krwawienia, acykliczne plamienia, wzrost ciśnienia krwi, grzybicę pochwy, nadwrażliwość piersi, czy zaburzenia gospodarki lipidowej.  

Rzadziej w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych obserwuje się z kolei niedokrwistość, uczucie zmęczenie, mięśniaki macicy, zakrzepica, ból w miednicy, wypadanie włosów, nasilone pocenie się czy nadmierne wytwarzanie moczu. 

Przeczytaj także: Antykoncepcja hormonalna – skutki uboczne krótko- i długotrwałe

Skutki uboczne tabletek dwuskładnikowych 

Podczas stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić takie działania niepożądane jak: bóle głowy, zmiany nastroju, zaburzenia libido, nudności, ból brzucha, ból pleców, obrzmienie piersi, trądzik, bolesne lub nieregularne miesiączki, zwiększenie masy ciała.  

Rzadsze skutki uboczne stosowania antykoncepcji w postaci tabletek to z kolei m.in. kandydoza, opryszczka wargowa, zwiększony apetyt, depresja, nerwowość, zaburzenia snu, zaburzenia rytmu serca, wysokie ciśnienie krwi, migrena, nudności, a także wymioty.   

Sprawdź oferty: Antykoncepcja i seks produkty

Skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych 

Do najczęstszych działań niepożądanych podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych należą: powiększenie i tkliwość piersi, wzrost masy ciała, wahania nastroju, bóle głowy, spadek libido oraz trądzik.  

Tabletki antykoncepcyjne a tycie – fakt czy mit? 

Tycie podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych należy do jednego z częstszych skutków ubocznych, szczególnie na samym początku stosowania leczenia. Przyrost masy ciała może być spowodowany zatrzymywaniem się wody w organizmie, złymi nawykami żywieniowymi, zaburzeniem metabolizmu tkanki tłuszczowej i/lub nadmiernym pobudzeniem apetytu. 

Czy skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić już po odstawieniu? 

Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych nie musi wiązać się z pojawieniem jakichkolwiek skutków ubocznych, jednak czasem mogą wystąpić takie dolegliwości jak wahania nastroju, zaburzenia cyklu menstruacyjnego (spóźniający się, nieregularny okres lub jego brak), pogorszenie się stanu skóry i włosów oraz zmniejszenie objętości piersi.  

Dowiedz się więcej: Czy można opóźnić okres? Bezpieczne metody przesunięcia miesiączki

Przyjmowanie niezgodne z harmonogramem 

Podstawą skuteczności tabletek antykoncepcyjnych jest przyjmowanie ich ściśle z wyznaczonym przez siebie harmonogramem, o stałej, określonej porze – dotyczy to zarówno tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych, jak i dwuskładnikowych. Co zrobić w przypadku pominięcia jednej tabletki antykoncepcyjnej dwuskładnikowej? Jeśli upłynęło mniej niż 12 godzin – należy przyjąć tabletkę najszybciej jak to możliwe. Z kolei, kiedy opóźnienie wynosi od 12 do 24 godzin – postępowanie zależy od fazy cyklu.  

W 1 tygodniu przyjmowania tabletek – należy przyjąć pominiętą tabletkę jak najszybciej, nawet jeśli oznacza to przyjęcie dwóch tabletek jednego dnia. Konieczne jest stosowanie dodatkowego zabezpieczenia (np. prezerwatyw) przez 7 kolejnych dni.  

W 2 tygodniu przyjmowania tabletek – należy przyjąć pominiętą tabletkę i dokończyć obecne opakowanie. Dodatkowe zabezpieczenie nie jest potrzebne.  

W 3 tygodniu przyjmowania tabletek – należy przyjąć pominiętą tabletkę, dokończyć obecne opakowanie i nie robiąc tygodniowej przerwy, rozpocząć przyjmowanie tabletek z kolejnego, nowego opakowania.  

W przypadku tabletki jednoskładnikowej, jeśli opóźnienie w przyjęciu tabletki wynosi mniej niż 12 godzin – pominiętą tabletkę należy przyjąć jak najszybciej. Z kolei, kiedy opóźnienie wynosi więcej niż 12 godzin – konieczne jest zastosowanie dodatkowego zabezpieczenia przez 7 kolejnych dni. 

Dwie tabletki antykoncepcyjne na raz – skutki uboczne  

Przyjęcie dwóch tabletek antykoncepcyjnych jednego dnia (np. w wyniku pomyłki) rzadko kiedy powoduje skutki uboczne.  

Brak przerwy w braniu tabletek antykoncepcyjnych – skutki uboczne 

Czy branie tabletek antykoncepcyjnych bez przerwy jest szkodliwe? U większości kobiet przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych bez przerwy na tzw. krwawienie z odstawienia nie powoduje niepożądanych objawów, jednak niekiedy mogą wystąpić nieregularne plamienia lub krwawienia śródcykliczne. Wszystko zależy jednak od historii medycznej danej kobiety, wieku, chorób współistniejących i ogólnego stanu zdrowia.  

Co zwiększa ryzyko efektów ubocznych tabletek antykoncepcyjnych?  

Wśród czynników zwiększających ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych wymienia się m.in.:  

• palenie papierosów, 

• wagę,  

• wiek pacjentki, 

• przyjmowanie innych leków, np. przeciwdepresyjnych,  

• choroby wątroby, 

• hiperlipidemia, 

• migreny bez aury,  

• cukrzyca. 

W takiej sytuacji warto skonsultować się z ginekologiem przed rozpoczęciem stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

Paracetamol a tabletki antykoncepcyjne 

Jeśli nie chorujemy na niewydolność wątroby, to paracetamol w standardowo stosowanych dawkach nie wpływa na działanie tabletek antykoncepcyjnych. Należy jednak pamiętać, że paracetamol może obniżać skuteczność działania antykoncepcji hormonalnej w dawce większej niż 3g na dobę.

Przeczytaj: Co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych?

Antybiotyk a tabletki antykoncepcyjne 

Przyjmowanie niektórych antybiotyków (m.in. amoksycyliny, tetracykliny, penicyliny) może zakłócać działanie tabletek antykoncepcyjnych. Zaleca się więc w czasie leczenia oraz 7 dni po jego zakończeniu stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji, np. prezerwatywy.

Przeczytaj: Jak używać prezerwatyw? Rozmiary, rodzaje, poprawne zakładanie

Tabletki antykoncepcyjne a wymiotowanie 

W przypadku wystąpienia wymiotów możliwe jest osłabienie działania tabletek antykoncepcyjnych, szczególnie jeśli pojawią się w ciągu pierwszych 3-4 godzin po ich przyjęciu – aby mieć pewność pełnej ochrony, należy jak najszybciej przyjąć kolejną tabletkę.  

Grejpfrut a tabletki antykoncepcyjne  

Grejpfrut, a dokładniej substancje w nim zawarte, wpływają na działanie wielu leków, również pigułek antykoncepcyjnych. Z tego powodu, jeśli chcemy uniknąć niechcianej ciąży, na cztery godziny przed przyjęciem tabletki i cztery godziny po jej zażyciu należy nie jeść grejpfruta, ani nie pić soku grejpfrutowego.  

Pokrzywa a tabletki antykoncepcyjne  

Wiele kobiet pijących napary z pokrzywy może zastanawiać się, czy nie wpływają one negatywnie na działanie tabletek antykoncepcyjnych. Zarówno pokrzywa, jak i np. skrzyp polny, które często są stosowane razem, nie wpływają na działanie antykoncepcji hormonalnej.  

Zioła a tabletki antykoncepcyjne  

Wiele potencjalnie bezpiecznych ziół nie jest obojętnych na działanie tabletek antykoncepcyjnych. Jeśli nie chcemy osłabić ich działania, bezwzględnie unikajmy ziela dziurawca, palmy sabałowej, lukrecji, babki płesznik oraz pluskwicy groniastej.   

Przeczytaj również: Plastry antykoncepcyjne – co warto o nich wiedzieć?

Bibliografia