Nietrzymanie moczu – skąd bierze się ta dolegliwość i jak sobie z nią poradzić?

Nietrzymanie moczu to poważna dolegliwość, która dotyka miliony osób na całym świecie. Jest to również niezwykle wstydliwy problem, dlatego niestety, wiele osób nie zgłasza się do specjalistów i tym samym, nie otrzymuje odpowiedniej pomocy. Jak objawia się nietrzymanie moczu? Jak je leczyć? 

Spis treści:

---

1. Czym jest nietrzymanie moczu (inkontynencja)? 
2. Stopnie nietrzymania moczu 
3. Nietrzymanie moczu: objawy dolegliwości 
4. U kogo najczęściej występuje nietrzymanie moczu? 
5. Nietrzymanie moczu u kobiet i mężczyzn: przyczyny 
6. Naglące nietrzymanie moczu 
7. Wysiłkowe nietrzymanie moczu 
8. Odruchowe nietrzymanie moczu 
9. Nietrzymanie moczu z przepełnienia 
10. Leczenie nietrzymania moczu 
11. Co na nietrzymanie moczu: domowe sposoby 
12. Co zrobić, by uniknąć nietrzymania moczu? 

Czym jest nietrzymanie moczu (inkontynencja)? 

Nietrzymanie moczu, inaczej inkontynencja to zaburzenie polegające na mimowolnym i niekontrolowanym wycieku moczu z pęcherza moczowego. Zgodnie z definicją podaną przez International Continence Society nietrzymanie moczu to “stan, w którym bezwiedne oddawanie moczu, stwierdzone obiektywnie, stanowi problem higieniczny i utrudnia codzienne funkcjonowanie oraz kontakty międzyludzkie.” 

Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że nietrzymanie moczu jest jednym z poważniejszych globalnych problemów zdrowotnych XXI wieku, na który cierpi prawdopodobnie ponad 200 milionów osób.

Niestety z racji tego, że nietrzymanie moczu jest zjawiskiem wysoce wstydliwym, część osób nie zgłasza się po odpowiednią pomoc.

Stopnie nietrzymania moczu 

Nietrzymanie moczu klasyfikowane jest według stopnia nasilenia inkontynencji. Wymienia się 3 stopnie nasilenia, które różnią się od siebie dolegliwościami i ich nasileniem: 

• nietrzymanie moczu o stopniu łagodnym - niekontrolowane oddawanie moczu następuje w wyniku wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, 
• nietrzymanie moczu o stopniu umiarkowanym - niekontrolowane oddawanie moczu występuje na skutek aktywności, np. biegania, podnoszenia ciężkich rzeczy,  
• nietrzymanie moczu o stopniu ciężkim - niekontrolowane oddawanie moczu występuje niezależnie od aktywności fizycznej. Może ono występować nawet w momencie, gdy pacjent nie wykonuje żadnych ruchów.  

Nietrzymanie moczu: objawy dolegliwości 

Nietrzymanie moczu charakteryzuje się mimowolnym wyciekiem moczu. Wyciek ten może nastąpić na skutek kichnięcia, kaszlu, dźwigania ciężkich przedmiotów, aktywności fizycznej, ale także może pojawić się np. w wyniku łagodnej zmiany pozycji.  

Do typowych objawów inkontynencji zalicza się także: 

• częstomocz - potrzeba częstszego niż zwykle oddawania moczu, 
• nagła i silna potrzeba oddania moczu, 
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.  

U kogo najczęściej występuje nietrzymanie moczu? 

Problem nietrzymania moczu znacznie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Ryzyko inkontynencji wzrasta również wraz z wiekiem.

Szacuje się, że po 80. roku życia na nietrzymanie moczu cierpi połowa kobieta oraz ⅓ mężczyzn. 

Ryzyko nietrzymania moczu u kobiet wzrasta wraz z liczbą ciąż oraz porodów naturalnych. Jedno z badań z 2024 r. wykazało, że w Stanach Zjednoczonych ponad 60 proc. dorosłych kobiet, na około 80 milionów osób, zgłasza pewien stopień nietrzymania moczu. U jednej trzeciej z tych kobiet nietrzymanie moczu występuje co najmniej raz w miesiącu. Najczęściej rodzajem nietrzymania moczu było nietrzymanie moczu wysiłkowe (37,5 proc.), nietrzymanie moczu mieszane (31,3 proc.) oraz naglące nietrzymanie moczu (22 proc.).  

Nietrzymanie moczu u kobiet i mężczyzn: przyczyny 

Za czynniki ryzyka nietrzymania moczu uznaje się: 

• porody naturalne - liczba przypadków nietrzymania moczu rośnie wraz z liczbą porodów,  
• wiek - ryzyko nietrzymania moczu wzrasta z wiekiem,  
• płeć - na nietrzymanie moczu bardziej narażone są kobiety, 
• styl życia - spożywanie nadmiernej ilości kofeiny, alkoholu, brak aktywności fizycznej, 
• otyłość,  
• stosowanie niektórych leków, np. diuretyków, 
• leczenie operacyjne,  
• zabiegi urologiczne,  
• przerost gruczołu krokowego u mężczyzn, 
• nadmierne obciążenie fizyczne,  
• zmiany hormonalne - szczególnie u kobiet w okresie menopauzy, 
• predyspozycja rodzinna, 
• czynniki anatomiczne.  

Nietrzymanie moczu może być również objawem wielu chorób somatycznych, takich jak:

• powiększenie prostaty u mężczyzn, 
• choroby gruczołu krokowego, 
• zapalenie pęcherza, 
• choroby neurologiczne - stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, udar, 
• cukrzyca, 
• otyłość, 
• schorzenia układu moczowego, 
• problemy z prostatą.

	CHUSTECZKI PIELĘGNACYJNE
	PIELUCHY DLA DOROSŁYCH
	PODKŁADY HIGIENICZNE

Naglące nietrzymanie moczu 

Naglące nietrzymanie moczu najczęściej obserwuje się u pacjentów z zespołem nadreaktywnego pęcherza. Charakteryzuje się nagłym parciem na mocz, które kończy się mimowolnym wyciekiem moczu.  

Wysiłkowe nietrzymanie moczu 

Wysiłkowe nietrzymanie moczu wynika głównie z osłabienia mięśni dna miednicy, często w wyniku porodu naturalnego. Ten rodzaj inkontynencji pojawia się na skutek wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, np. nietrzymanie moczu przy kaszlu, śmiechu czy kichaniu. W takich sytuacjach mięśnie dna miednicy nie zaciskają prawidłowo cewki moczowej, co powoduje bezwiedny wyciek moczu. Wysiłkowe nietrzymanie moczu u mężczyzn jest z kolei najczęściej powikłaniem operacji prostaty.    

Odruchowe nietrzymanie moczu 

Odruchowe nietrzymanie moczu to inaczej inkontynencja neurogenna, która powstaje w wyniku zaburzonej pracy układu nerwowego i moczowego. Odruchowe nietrzymanie moczu charakteryzuje się mimowolnym wyciekiem moczu w momencie, gdy pacjent nie odczuwa żadnego parcia na pęcherz.  

Nietrzymanie moczu z przepełnienia 

Nietrzymanie moczu z przepełnienia występuje, gdy pęcherz jest zbyt pełny i nie jest w stanie się całkowicie opróżnić. Ten rodzaj inkontynencji może być wynikiem osłabionych mięśni pęcherza, np. w wyniku przerostu gruczołu krokowego u mężczyzn. Pacjenci z nietrzymaniem moczu z przepełnienia często odczuwają również przewlekłe uczucie nieopróżnionego pęcherza.  

Leczenie nietrzymania moczu 

Nietrzymanie moczu to poważny problem, który nie powinien być bagatelizowany. Nieleczone, może bowiem prowadzić do wielu powikłań, które będą znacząco wpływać na stan zdrowia i jakość życia pacjentów, wyraźnie ją obniżając.  

Leczenie nietrzymania moczu może być zachowawcze lub operacyjne, a wybór metody zależy od stopnia nasilenia objawów, jakich doświadcza pacjent. W ciężkich przypadkach leczenie zazwyczaj przyjmuje formę leczenia zabiegowego lub chirurgicznego. 

W leczeniu stosuje się również farmakoterapię. Leki na nietrzymanie moczu dobierane są na podstawie indywidualnej diagnozy i będą to m.in.: 

• leki przeciwcholinergiczne - zmniejszające napięcie pęcherza moczowego i mogą hamować niekontrolowane skurcze, 
• leki estrogenowe - zalecane kobietom w okresie menopauzy. Poprawiają napięcie mięśni dna miednicy, 
• leki antydepresyjne - stosowane w mieszanym i wysiłkowym nietrzymaniu moczu. Mogą poprawiać kontrolę nad pęcherzem.  

Co pomaga na nietrzymanie moczu oprócz leczenia farmakologicznego? W leczeniu inkontynencji zaleca się również fizjoterapię, której celem jest wzmocnienie mięśni dna miednicy. Ćwiczenia na nietrzymanie moczu obejmują ćwiczenia mięśni Kegla i zazwyczaj dobierane są przez fizjoterapeutę, na podstawie indywidualnych objawów, stanu zdrowia i kondycji fizycznej.  

Co na nietrzymanie moczu: domowe sposoby 

Nie istnieje żaden domowy sposób na nietrzymanie moczu, który całkowicie wyleczy inkontynencję, jednak w łagodnych przypadkach zaburzenia można stosować zioła na nietrzymanie moczu. Tego typu zioła dostępne są bez recepty, a ich działanie polega na wspieraniu prawidłowego funkcjonowania układu moczowego. Jeżeli jednak nietrzymanie moczu utrzymuje się przez dłuższy czas i/lub nasila się, to wtedy niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza, który wyjaśni nam, jak leczyć nietrzymanie moczu oraz zaproponuje indywidualną ścieżkę leczenia.  

Osoby cierpiące na nietrzymanie moczu mogą jednak poprawić swój komfort życia poprzez korzystanie z odpowiednich artykułów higienicznych. Wkładki na nietrzymanie moczu oraz majtki na nietrzymanie moczu to jedne ze specjalistycznych produktów, które zapewniają dyskrecję, zwiększając komfort codziennego funkcjonowania. 

Wkładki na nietrzymanie moczu będą przeznaczone dla osób z nietrzymaniem moczu w stopniu lekkim, z niewielkimi wyciekami moczu, zaś majtki na nietrzymanie moczu zapewniają większą chłonność i dobrze sprawdzą się u pacjentów zmagających się z zaawansowaną inkontynencją. Tego typu produkty pozwalają także zachować higienę i sprzyjają większemu komfortowi.  

Co zrobić, by uniknąć nietrzymania moczu? 

Nietrzymanie moczu to dolegliwość, która często rozwija się z powodu czynników, na które mamy realny wpływ. Aby zapobiec inkontynencji w przyszłości, możemy bowiem podjąć szereg profilaktycznych działań. Warto zacząć od regularnego wykonywania ćwiczeń na nietrzymanie moczu, które wzmacniają mięśnie dna miednicy. Są to ćwiczenia na mięśnie Kegla i polegają one na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni dna miednicy.  

Tego typu ćwiczenia polecane są szczególnie kobietom zarówno przed, jak i po porodzie, a także w okresie okołomenopauzalnym, kiedy ryzyko nietrzymania moczu może wyraźnie wzrastać. Tak naprawdę jednak ćwiczenia mięśni dna miednicy warto wprowadzić do codzienności już od najmłodszych lat.  

Znaczenie w profilaktyce nietrzymania moczu ma także styl życia. Warto dbać o zdrową i zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Otyłość może bowiem zwiększać ryzyko nietrzymania moczu.  

Ważnym elementem profilaktyki inkontynencji będzie dodatkowo unikanie nadmiernego spożywania alkoholu, kofeiny oraz palenia papierosów. Warto także mieć świadomość, że stosowanie niektórych leków może zwiększać ryzyko nietrzymania moczu, dlatego każde leczenie farmakologiczne powinno być skonsultowane z lekarzem.  

Bibliografia