Tran – jak może pomóc w budowaniu odporności?

Tranem nazywa się olej pozyskany z wątroby ryb dorszowatych. Ze względu na wysoką zawartość witamin A i D oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 stanowi cenne wsparcie dla odporności. Jego regularne przyjmowanie może być korzystne również pod kątem profilaktyki wielu chorób przewlekłych. Jak stosować tran? Jakimi innymi metodami wspomagać odporność? 

Spis treści:

---

1. Co to jest tran i skąd pochodzi? 
2. Korzyści zdrowotne tranu
3. Jak tran wspomaga organizm? 
4. Jak stosować tran, aby wzmocnić odporność? 
5. Inne sposoby na budowanie odporności 
6. Podsumowanie 

Co to jest tran i skąd pochodzi? 

Zgodnie z definicją tranem (olejem wątłuszowym) nazywa się olej pozyskany z wątroby ryb dorszowatych, głównie dorsza atlantyckiego. Wywodzi się z Norwegii – to właśnie tam po raz pierwszy zaobserwowano zależność między wysokim spożyciem ryb i tranu a dobrym zdrowiem. Dzięki farmaceucie Peterowi Möllerowi tran na stałe wszedł do świata medycyny – Norweg założył pierwszą fabrykę, w której opracowano technologie pozyskiwania i oczyszczania tranu. 

Korzyści zdrowotne tranu

Tran jest doskonałym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WKT) omega-3, a także witamin A i D. Jego korzyści zdrowotne potwierdzone badaniami klinicznymi obejmują stosowanie uzupełniające w celu: 

• poprawy funkcjonowania serca i układu krążenia – WKT omega-3 obniżają poziom trójglicerydów oraz ciśnienie krwi, zmniejszają również ryzyko zawału serca; 
• wsparcia zdrowia układu kostnego – zawarta w tranie witamina D odgrywa kluczową rolę w przyswajaniu wapnia, a tym samym utrzymaniu mocnych kości i zapobieganiu osteoporozie; 
• zapewnienia prawidłowego funkcjonowania mózgu – DHA, należący do WKT omega-3, jest głównym budulcem błon komórkowych neuronów – dostarczanie odpowiednich jego ilości wspomaga pamięć i koncentrację, zaobserwowano również, że suplementacja DHA może być korzystna dla pacjentów z ADHD, chorobą Alzheimera czy depresją; 
• łagodzenia stanów zapalnych – omega-3 mają działanie przeciwzapalne, dzięki czemu tran łagodzi objawy przewlekłych chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy atopowe zapalenie skóry. 

Jak tran wspomaga organizm? 

Na co jeszcze pomaga tran? Przede wszystkim wspiera odporność – to jego najstarsze i najbardziej znane zastosowanie. Przez pokolenia dzieci były „karmione” tranem – nieoczyszczonym, o intensywnym rybim zapachu – w przekonaniu, że to najlepszy sposób na ochronę przed częstymi infekcjami.

Witamina D wspomaga funkcjonowanie komórek odpornościowych (m.in. makrofagów), które są odpowiedzialne za zwalczanie bakterii i wirusów. Przy jej udziale wytwarzane są również katelicydyny i defensyny – peptydy zdolne do niszczenia patogenów. 

Witamina A z kolei odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu integralności błon śluzowych, które są pierwszą linią obrony przed patogenami w układzie oddechowym i pokarmowym. Wspiera również dojrzewanie i różnicowanie komórek odpornościowych, w tym limfocyty B i T, które są niezbędne w zwalczaniu infekcji. 

WKT omega-3 natomiast działają przeciwzapalnie na drodze kilku mechanizmów: hamują powstawanie prozapalnych prostaglandyn i cytokin oraz biorą udział w syntezie przeciwzapalnych rezolwin, marezyn i protektyn. 

Za tradycyjnym stosowaniem tranu w celu wsparcia odporności stoi również nauka. Wykazano m.in., że suplementacja tranu u dzieci zmniejsza zachorowalność na infekcje górnych dróg oddechowych w sezonie jesienno-zimowym nawet o 58 proc. Podobne wyniki uzyskano także w badaniach prowadzonych w populacjach dorosłych. 

Sprawdź preparaty z tranem i kwasami omega dla dzieci i dorosłych na Aptelia.pl

Jak stosować tran, aby wzmocnić odporność? 

Jak stosować tran? Odporność wymaga czasu i regularności – nie da się zbudować jej w kilka dni. Aby odnieść jak najwięcej korzyści z przyjmowania tranu, warto pamiętać o: 

• odpowiednim dawkowaniu – dorosłym zaleca się zwykle przyjmowanie od 5 do 10 ml tranu dziennie, w przypadku dzieci dawka powinna być dostosowana do wieku i masy ciała; 
• systematycznym stosowaniu – aby uchronić się przed zwiększoną zachorowalnością na infekcje w sezonie jesienno-zimowym, suplementację tranu warto rozpocząć pod koniec lata i kontynuować ją co najmniej do wiosny. Najlepsze efekty osiąga się, przyjmując tran przez cały rok; 
• stosowaniu podczas posiłków – zwiększa to przyswajalność zawartych w tranie witamin; 
• unikaniu przedawkowania – nadmiar witamin zawartych w tranie, szczególnie witaminy A, może być szkodliwy, dlatego nie zaleca się stosowania dawek wyższych niż zalecane przez producenta. 

Tran dostępny jest w różnych postaciach: płynów, kapsułek oraz żelków dla dzieci. Każda z nich ma swoje zalety: postać płynna cechuje się najwyższą przyswajalnością, kapsułki są wygodniejsze (nie wymagają trzymania w lodówce, w odróżnieniu od płynu nie ma groźby rozlania oleju), z kolei żelki najłatwiej „przemycić” dzieciom, choć ze względu na to, że zawsze będzie to produkt bardziej przetworzony, warto przekonać malucha do czystego tranu. 

	WITAMINA D
	WITAMINA A
	SUPLEMENTY NA PAMIĘĆ

Kupując tran, należy bardzo dokładnie zapoznać się z etykietą. Warto wybierać te produkty, na których wyraźnie napisano, że zawierają olej z wątroby dorsza (a nie olej z ryb, czyli z nie wiadomo jakich gatunków). Im mniej składników dodatkowych, tym lepiej. Po czym poznać, że tran jest dobry? W świeżym oleju rybi posmak nie powinien być intensywnie wyczuwalny. 

Warto również uważać na „trany z rekina”. Takie hasła to wyłącznie chwyt marketingowy – pojęcie „tran” zarezerwowane jest dla oleju z ryb dorszowatych, z rekina jest po prostu olej – skądinąd świetnie wpływający na odporność, jednak diametralnie różniący się od tranu składem. 

Inne sposoby na budowanie odporności 

Podawanie tranu jest dobrym sposobem naturalnego wsparcia odporności. Pamiętajmy jednak, że żadna suplementacja, prowadzona w oderwaniu od zdrowych nawyków, nie przyniesie zamierzonych efektów.

O czym należy pamiętać, chcąc zbudować sprawnie działający układ immunologiczny? 

• Zdrowa, zbilansowana i zrównoważona dieta – jedzmy dużo świeżych warzyw i owoców, ryby, chude mięso, nabiał, wyroby pełnoziarniste; postawmy na produkty nisko przetworzone, przygotowywane samodzielnie z wykorzystaniem sezonowych składników.
• Nie ma zdrowia bez aktywności fizycznej – ruszajmy się, chodźmy na spacery niezależnie od pogody. 
• Dbajmy o odpowiednią ilość snu, aby dać organizmowi czas na regenerację.
• Pamiętajmy o higienie – mycie rąk po powrocie do domu to jedna ze skuteczniejszych metod zapobiegania infekcjom. 
• Wypijajmy odpowiednią ilość wody każdego dnia,
• Unikajmy stresu i stosujmy techniki ułatwiające zarządzanie nim (medytacja, joga).
• Przestrzegajmy zaleceń odnośnie do szczepień. 

Regularne przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia w domu sprawi, że staną się one czymś oczywistym dla naszych dzieci, które najlepiej uczą się poprzez obserwację. 

Podsumowanie 

Tran jest cennym wsparciem dla organizmu, zwłaszcza w kontekście budowania odporności. Jego regularne stosowanie, w połączeniu ze zdrowym trybem życia, może pomóc w zapobieganiu infekcjom i poprawie ogólnego stanu zdrowia. 

Bibliografia