W przypadku kobiet ciężarnych bardzo ważne jest dbanie o prawidłowy poziom żelaza. Niedobór lub nadmiar tego pierwiastka może mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka, ale też na samopoczucie przyszłej mamy. Najlepiej dostarczać go wraz z pożywieniem, ale niekiedy konieczna jest dodatkowa suplementacja. Zobacz, jakie znaczenie ma żelazo w ciąży.
Spis treści
- Dlaczego żelazo w ciąży jest ważne?
- Jakie jest zapotrzebowanie na żelazo w ciąży?
- Niedobór żelaza w ciąży
- Dieta bogata w żelazo w ciąży
- Suplementacja żelaza w ciąży
- Nadmiar żelaza w ciąży
W ciąży wzrasta zapotrzebowanie na wiele witamin i minerałów. Substancje odżywcze są potrzebne nie tylko organizmowi mamy, ale także dziecka. Dzięki nim może się ono prawidłowo rozwijać i funkcjonować.
Dlaczego żelazo w ciąży jest ważne?
Żelazo to pierwiastek, który w większości jest obecny w hemoglobinie. Dzięki niemu możliwy jest transport tlenu do wszystkich komórek ciała, a także usuwanie z nich dwutlenku węgla. Ponadto jest on składnikiem enzymów, dzięki którym zachodzą różnego rodzaju procesy życiowe. Żelazo bierze też udział w syntezie czerwonych krwinek, niektórych hormonów, neuroprzekaźników i DNA oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego. Jego niedobór skutkuje szeregiem zaburzeń.
Żelazo w ciąży jest bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju płodu. Ma szczególne znaczenie przede wszystkim dla układu nerwowego. Pierwiastek ten jest transportowany z organizmu mamy do łożyska, a stamtąd do komórek dziecka.
Dowiedz się więcej: Słaba odporność – czym może być spowodowana? Jakie są jej konsekwencje?
Jakie jest zapotrzebowanie na żelazo w ciąży?
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży jest wyższe niż przed zapłodnieniem. Wpływa na to zwiększenie objętości krwi, powiększenie się macicy, a także rozwój płodu, który również potrzebuje tego pierwiastka do prawidłowego funkcjonowania. Ciężarna powinna spożywać 27 mg żelaza na dobę.
Sprawdź także: Jak szybko uzupełnić niedobór żelaza?
Niedobór żelaza w ciąży
Niedobór żelaza w ciąży niesie za sobą konsekwencje zdrowotne dla mamy i dziecka. Niski poziom tego pierwiastka powoduje, że u ciężarnej rozwija się niedokrwistość. Rozpoznaje się ją, gdy poziom hemoglobiny spada poniżej 11 g/dL. Norma ta jest ustalona dla całego okresu ciąży.
Objawy niedoboru żelaza w ciąży to:
- zmęczenie,
- mniejsza tolerancja wysiłku,
- ogólne osłabienie,
- ból głowy,
- nadmierna senność,
- bladość skóry,
- pogorszenie kondycji włosów i ich nadmierne wypadanie,
- pogorszenie kondycji paznokci i ich łamliwość,
- pogorszenie koncentracji,
- zaburzenia pamięci,
- niepokój,
- duszność wysiłkowa,
- zawroty głowy,
- mroczki przed oczami,
- suchość skóry i błon śluzowych,
- kołatanie serca,
- pękanie kącików ust i tworzenie się tzw. zajadów,
- suchość skóry,
- spaczony apetyt.
Niedobór żelaza w ciąży może skutkować także obniżeniem odporności, a tym samym zwiększeniem podatności na infekcje. Dzieje się tak, ponieważ pierwiastek ten bierze udział w procesach odpornościowych.
Przeczytaj również: Co wypłukuje żelazo z organizmu?
Dieta bogata w żelazo w ciąży
Wyróżnia się:
- żelazo hemowe,
- żelazo niehemowe.
Źródłem pierwszego z nich są produkty pochodzenia zwierzęcego. Najwięcej tego pierwiastka jest w mięsie wołowym, podrobach, jajach kurzych i rybach. Charakteryzuje się ono dobrą przyswajalnością.
Żelazo niehemowe jest obecne w produktach pochodzenia roślinnego. Obecne jest głównie w różnego rodzaju kaszach, orzechach, nasionach, zielonych warzywach liściastych i burakach. Niestety, ten rodzaj nie wchłania się zbyt dobrze z układu pokarmowego. Proces ten jest zaburzony przez białko roślinne. Można go wesprzeć poprzez mieszanie produktów roślinnych z tymi pochodzenia zwierzęcego lub jednoczesne spożywanie pokarmów bogatych w witaminę C i kwas foliowy.
Przyszła mama powinna pamiętać, że dieta jest jednym z ważniejszych elementów stylu życia. Musi być ona dobrze zbilansowana, mieć odpowiednią ilość kalorii i dostarczać wystarczającą ilość witamin i minerałów. Z jadłospisu trzeba wyeliminować produkty wysokoprzetworzone oraz bogate w cukier.
Suplementacja żelaza w ciąży
W niektórych przypadkach w ciąży wskazana jest dodatkowa suplementacja żelaza. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników preparaty powinny przyjmować wyłącznie te kobiety, u których w badaniach zostały stwierdzone niedobory tego pierwiastka. Dawka powinna wynosić 30 mg dziennie. Badania laboratoryjne krwi muszą być regularnie powtarzane. Przy niskim poziomie hemoglobiny lub ferrytyny lekarz zawsze powinien zdecydować o dodatkowej suplementacji żelaza.
Suplementacja żelaza w ciąży powinna przebiegać zgodnie z zaleceniami lekarza. Przyszła mama nie powinna samodzielnie zwiększać lub zmniejszać dawki. Aby preparat lepiej się wchłaniał, dobrze jest przyjmować go na czczo lub w obecności produktów bogatych w witaminę C.
Warto wiedzieć: Witaminy dla kobiet planujących ciążę. Suplementacja przed zajściem w ciążę i wskazane badania
Nadmiar żelaza w ciąży
Nadmiar żelaza w ciąży może być szkodliwy. Dlatego nie jest zalecana dodatkowa suplementacja tego pierwiastka u wszystkich ciężarnych. Zbyt wysoki poziom wpływa negatywnie na przebieg ciąży. Wzrasta ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej oraz stanu przedrzucawkowego. Oba te stany stanowią zagrożenie dla dziecka. W ich wyniku może dojść do rozwoju wad wrodzonych, porodu przedwczesnego lub poronienia.
