Angina to jedna z najczęstszych infekcji górnych dróg oddechowych, która objawia się ostrym stanem zapalnym gardła i migdałków podniebiennych. Może być wywołana zarówno przez wirusy, jak i bakterie, a rozpoznanie źródła zakażenia jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Angina wirusowa rozwija się zwykle stopniowo, jej objawy są łagodniejsze i często towarzyszą jej katar, kaszel czy chrypka. Natomiast angina bakteryjna, zwłaszcza wywołana przez paciorkowce, pojawia się nagle, przebiega gwałtownie i charakteryzuje się wysoką gorączką, silnym bólem gardła oraz obecnością białych nalotów na migdałkach. Dowiedz się, jakie są przyczyny, objawy oraz metody leczenia anginy.
Spis treści:
- Czym jest angina?
- Angina a angina ropna – różnice
- Jakie są objawy anginy?
- Jak wygląda leczenie anginy bakteryjnej, a jak wirusowej?
- Czy angina jest zaraźliwa?
- Angina – najczęściej zadawane pytania
- Angina – podsumowanie
Angina, znana również jako ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, to schorzenie należące do najczęstszych infekcji górnych dróg oddechowych. Choroba ta dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, choć największą zapadalność obserwuje się wśród najmłodszych. Angina objawia się nagłym początkiem dolegliwości, które znacząco obniżają komfort życia. Stan zapalny obejmuje przede wszystkim migdałki podniebienne i prowadzi do ich powiększenia, zaczerwienienia oraz powstania charakterystycznych nalotów. W przebiegu anginy pacjenci odczuwają silny ból gardła, trudności w przełykaniu, a także ogólne osłabienie organizmu. Choroba ta, choć na pozór błaha, nieleczona lub leczona niewłaściwie, może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego wymaga odpowiedniej diagnostyki i terapii.
Angina – wirus czy bakteria. Co wywołuje anginę?
Wbrew powszechnym przekonaniom, angina nie zawsze jest wywoływana przez ten sam czynnik etiologiczny. W zależności od źródła zakażenia wyróżnia się anginę wirusową oraz bakteryjną. W przypadku dzieci i młodzieży dominują zakażenia bakteryjne, najczęściej wywołane przez paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes). To właśnie ta postać, znana jako angina paciorkowcowa, wymaga szczególnej uwagi ze względu na ryzyko powikłań. U dorosłych częściej obserwuje się anginę o podłożu wirusowym, za którą odpowiadają m.in. adenowirusy, wirusy grypy, paragrypy czy koronawirusy. Rzadziej przyczyną mogą być inne bakterie, takie jak gronkowce czy pneumokoki. Rozpoznanie czynnika sprawczego ma kluczowe znaczenie dla wyboru odpowiedniej metody leczenia.
W potocznym języku często używa się określenia „angina ropna”, które odnosi się do szczególnie ciężkiej postaci choroby, przebiegającej z obecnością ropnych nalotów na migdałkach. Angina ropna niemal zawsze ma podłoże bakteryjne, najczęściej wywołana jest przez wspomniane już paciorkowce. Objawia się wysoką gorączką, silnym bólem gardła, powiększeniem i zaczerwienieniem migdałków oraz obecnością żółtawobiałych nalotów. W odróżnieniu od anginy wirusowej, w której objawy są zwykle łagodniejsze i nie towarzyszą jej ropne zmiany, angina ropna wymaga zdecydowanego leczenia antybiotykami. Nieleczona może prowadzić do powikłań miejscowych, takich jak ropień okołomigdałkowy, jak również do powikłań ogólnoustrojowych, w tym gorączki reumatycznej czy zapalenia nerek.
Czytaj także: Czym jest szkarlatyna i jakie są jej objawy?
Obraz kliniczny anginy jest stosunkowo charakterystyczny, choć może się różnić w zależności od wieku pacjenta oraz czynnika wywołującego. Do najczęstszych objawów należą:
- silny ból gardła – nasila się podczas połykania, często promieniuje do uszu;
- wysoka gorączka – temperatura ciała nierzadko przekracza 38°C, a u dzieci może dochodzić nawet do 40°C;
- powiększenie i zaczerwienienie migdałków podniebiennych – często z obecnością ropnych nalotów;
- powiększenie węzłów chłonnych szyi – bolesne przy dotyku;
- ogólne złe samopoczucie – osłabienie, bóle mięśni, dreszcze;
- ból głowy – szczególnie u dzieci;
- brak apetytu – zwłaszcza u najmłodszych pacjentów;
- czasem nudności, wymioty lub ból brzucha – objawy te częściej występują u dzieci.
W przypadku anginy wirusowej mogą dodatkowo pojawić się objawy typowe dla infekcji wirusowych, takie jak katar, kaszel, chrypka czy łzawienie oczu.
Czytaj także: Mononukleoza – co to za choroba?
Wybór metody leczenia anginy uzależniony jest od jej etiologii. Najważniejszym krokiem jest prawidłowa diagnostyka, która pozwala odróżnić zakażenie bakteryjne od wirusowego. W przypadku anginy bakteryjnej podstawą terapii jest zastosowanie antybiotyków, najczęściej penicyliny lub jej pochodnych. Leczenie trwa zazwyczaj 7–10 dni, a jego celem jest nie tylko złagodzenie objawów, ale przede wszystkim zapobieganie powikłaniom. W anginie wirusowej antybiotyki są nieskuteczne i nie powinny być stosowane. W obu przypadkach istotne jest leczenie objawowe – stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, nawadnianie organizmu oraz odpoczynek. Warto również zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza w pomieszczeniu oraz stosować płukanki gardła, które łagodzą ból i zmniejszają obrzęk.
Czy można leczyć anginę bez antybiotyku?
Leczenie anginy bez antybiotyków jest możliwe wyłącznie w przypadku infekcji wirusowej, gdzie terapia ogranicza się do łagodzenia objawów. W przypadku anginy bakteryjnej, zwłaszcza wywołanej przez paciorkowce, zaniechanie antybiotykoterapii może prowadzić do groźnych powikłań. Jednak nie każda infekcja gardła wymaga antybiotyku – decyzję o jego zastosowaniu powinien podjąć lekarz po przeprowadzeniu odpowiednich badań, takich jak testy szybkie na obecność antygenu paciorkowca czy wymaz z gardła.
Czytaj także: Jak prawidłowo stosować probiotyk przy antybiotyku i nie tylko?
Angina, zarówno wirusowa, jak i bakteryjna, jest chorobą zakaźną. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową, podczas kaszlu, kichania czy rozmowy z osobą chorą. Możliwe jest również przeniesienie patogenu przez kontakt z zakażonymi przedmiotami, takimi jak sztućce, kubki czy ręczniki. Okres inkubacji, czyli czas od zakażenia do pojawienia się objawów, wynosi zazwyczaj od 2 do 5 dni. Największe ryzyko transmisji występuje w pierwszych dniach choroby, zwłaszcza przed rozpoczęciem antybiotykoterapii. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny oraz unikanie kontaktu z osobami chorymi, szczególnie w okresach zwiększonej zachorowalności.
Ile trwa angina?
Czas trwania anginy uzależniony jest od jej rodzaju oraz skuteczności wdrożonego leczenia. W przypadku anginy bakteryjnej, przy odpowiedniej antybiotykoterapii, objawy ustępują zazwyczaj w ciągu 3–5 dni, choć leczenie powinno być kontynuowane przez pełny zalecany okres. Angina wirusowa trwa zwykle od 5 do 7 dni, a objawy stopniowo ustępują samoistnie.
Jakie są domowe sposoby na anginę?
Wspomagająco w leczeniu anginy można zastosować szereg domowych metod, które pomagają złagodzić ból gardła i poprawić samopoczucie. Do najpopularniejszych należą: płukanie gardła naparem z szałwii lub rumianku, stosowanie ciepłych okładów na szyję, picie ciepłych napojów (np. herbaty z miodem i cytryną), ssanie tabletek łagodzących ból gardła oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Warto również zadbać o odpoczynek i unikanie czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy czy suche powietrze.
Nawracające anginy – co robić?
Jeśli angina pojawia się u pacjenta kilkukrotnie w ciągu roku, mówimy o anginie nawracającej. W takich przypadkach konieczna jest pogłębiona diagnostyka, mająca na celu wykluczenie przewlekłego nosicielstwa paciorkowców lub obecności innych ognisk zakażenia w organizmie. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy częstych nawrotach i braku skuteczności leczenia, rozważa się zabieg usunięcia migdałków podniebiennych (tonsillektomię).
Jakie mogą być powikłania anginy?
Nieleczona lub niewłaściwie leczona angina bakteryjna może prowadzić do poważnych powikłań. Do najczęstszych należą: ropień okołomigdałkowy, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, gorączka reumatyczna, zapalenie nerek (kłębuszkowe zapalenie nerek), a także sepsa. Powikłania te mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie właściwego leczenia.
Czy można jeść lody przy anginie?
Wbrew obiegowym opiniom, spożywanie lodów przy anginie nie jest przeciwwskazane, a wręcz może przynieść ulgę w bólu gardła. Zimne potrawy i napoje pomagają zmniejszyć obrzęk i łagodzą dolegliwości bólowe. Należy jednak pamiętać, by nie spożywać produktów zbyt zimnych, które mogą dodatkowo podrażniać błonę śluzową gardła.
Angina to powszechna, lecz niepozbawiona ryzyka choroba zakaźna, która może mieć zarówno podłoże bakteryjne, jak i wirusowe. Jej objawy są zazwyczaj bardzo dokuczliwe i wymagają odpowiedniego postępowania. Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka, pozwalająca na odróżnienie anginy bakteryjnej od wirusowej, co umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia. W przypadku anginy paciorkowcowej niezbędne jest zastosowanie antybiotykoterapii, podczas gdy w infekcjach wirusowych leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów. Nieleczona angina może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego nie należy jej lekceważyć. Warto pamiętać o profilaktyce, przestrzeganiu zasad higieny oraz szybkim reagowaniu na pierwsze objawy choroby. Dzięki odpowiedniemu podejściu można skutecznie zapobiegać nawrotom i uniknąć groźnych konsekwencji zdrowotnych.
