Uporczywe swędzenie oczu to typowy objaw podrażnienia zewnętrznych struktur narządu wzroku przez ciało obce, alergeny, infekcję albo efekt stanu zapalnego o innej etiologii. Choć zwykle swędzenie oczu na ogół nie jest niebezpieczne, to nie należy go bagatelizować, szczególnie, gdy problem się nasila, ponieważ może stanowić pierwszy objaw kłopotów ze wzrokiem albo świadczyć o współwystępowaniu innej choroby.
Spis treści:
- Podrażnienie i swędzenie oczu – przyczyny
- Jakie objawy mogą towarzyszyć swędzeniu oczu?
- Świąd oczu a alergia. Jak rozpoznać alergiczne swędzenie oczu?
- Jak złagodzić pieczenie i swędzenie oczu?
- Jak dbać o swędzące i suche oczy? Profilaktyka podrażnień oczu
- Czy swędzenie oczu przy soczewkach jest normalne?
- Podrażniona skóra wokół oczu i na powiekach – czy może wpływać na wzrok?
Swędzenie oczu może mieć kilka przyczyn. Najczęściej jest to objaw alergii na określony alergen. Mogą nim być np. pyłki drzew lub traw, sierść zwierząt, kurz lub odchody roztoczy. Innym powodem świądu oczu jest zapalenie spojówek lub zespół suchego oka. Swędzenie oczu może być też wywołane przez podrażnienie np. światłem słonecznym albo zbyt długą pracą przed ekranem komputera. W każdym z tych przypadków objawy mogą być podobne.
Samodzielne zidentyfikowanie przyczyny problemu jest niemożliwe. Zazwyczaj swędzenie oczu i powiek wymaga konsultacji z okulistą, a niekiedy również alergologiem.
Swędzenie oczu może pojawić się wyłącznie w obrębie spojówek lub całej powieki (i kącikach oczu). Ze względu na uciążliwość, zmusza pacjenta do ciągłego pocierania i drapania miejsca podrażnienia, co tylko intensyfikuje objawy i może prowadzić do bolesnego zatarcia albo zainfekowania uszkodzonej skóry. Problem ten może negatywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Przeczytaj: Oko – budowa, funkcje, najczęstsze choroby oczu
Alergiczne swędzenie oczu pojawia się zwykle okresowo i samoczynnie ustępuje po przerwaniu kontaktu z alergenem. Jego przyczyną mogą być:
- wiosną – pyłki leszczyny, olchy i brzozy,
- latem – pyłki traw i zbóż,
- jesienią – komosa, babka lancetowata, ambrozja,
- przez cały rok (również zimą) – kurz, roztocza, sierść zwierząt domowych.
Aby uzyskać pewność co do alergenu, który wywołał reakcję alergiczną, należy przeprowadzić u pacjenta skórne testy punktowe z udziałem przeciwciał klasy Ig-E zależnej. Polegają one na sprowokowaniu kontaktu z alergenami i obserwacji intensywności odczynu w kilka lub kilkanaście minut po zakończeniu testu.
Alergia może prowadzić do alergicznego zapalenia spojówek. Często towarzyszą jej również takie objawy jak katar, kichanie czy łzawienie oczu.
Najczęstszą przyczyną świądu okolic oczu jest alergia. Alergiczny świąd oczu łagodzi się przede wszystkim przez unikanie kontaktu z alergenem oraz przeprowadzenie odczulania (tzw. immunoterapia alergenowa). Doraźnie można podawać choremu krople z lekiem przeciwalergicznym (np. azelastyną).
Krople na podrażnienie oczu nie wykluczają dbania o higienę oczu. Przede wszystkim, należy pamiętać o ich regularnym nawilżaniu oraz przepłukiwaniu po kontakcie z alergenem, w czym pomagają nawilżające krople do oczu i sól fizjologiczna.
Jeżeli u podłoża świądu czy pieczenia oczu leżą poważne choroby, takie jak np. atopowe zapalenie spojówek czy zespoł suchego oka, krople do oczu łagodzące podrażnienia mogą nie wystarczyć. Wówczas konieczne będzie połączenie terapii okulistycznej, dermatologicznej oraz alergologicznej. Zaniedbanie przewlekłych dolegliwości z oczami może prowadzić do poważnych powikłań, wiec nie należy ich lekceważyć.
Czytaj także: Zapalenie rogówki oka – jak się objawia i jak je leczyć?
Profilaktyka podrażnień oczu to przede wszystkim dbałość o zachowanie czystości w okolicach narządu wzroku. Oczy należy często nawilżać, wycierać twarz wyłącznie własnym ręcznikiem, a także unikać dotykania twarzy nieumytymi wcześniej dłońmi.
Osoby spędzające długie godziny na pracy przy komputerze powinny zadbać o właściwą organizację miejsca pracy i wypracowanie zdrowych nawyków:
- doświetlenie przestrzeni (minimum 400 lumenów na metr kwadratowy, a przy pracach wymagających precyzji nawet 750 do 1000 lm),
- zachowanie odpowiedniej odległości od monitora (zaleca się 60-80 cm w przypadku 27-calowego ekranu),
- regularne odrywanie wzroku i przenoszenie go na obiekty położone dalej, np. spoglądanie na drzewa za oknem,
- nawilżanie oczu przy pomocy specjalistycznych preparatów (warto wiedzieć, że sól fizjologiczna jest mało skuteczna).
Z czym może wiązać się swędzenie oczu po przedłużaniu rzęs?
Jeżeli pieczenie i swędzenie oczu występuje po zabiegach wykonanych u kosmetyczki, winę za reakcję zapalną najprawdopodobniej ponosi alergia na klej, jaki był wykorzystywany podczas zabiegu. Typowe objawy obejmują również lekki obrzęk, łuszczenie skóry oraz gromadzenie się wydzieliny u nasady rzęs.
Swędzenie oczu a cukrzyca – czy mogą się łączyć?
Jednym z objawów rozwijającej się cukrzycy jest tzw. retinopatia, która polega na stopniowym uszkadzaniu naczyń krwionośnych, znajdujących się w siatkówce oka. Pierwsze objawy retinopatii są bardzo podobne do zespołu suchego oka, dlatego powracającego problemu nie należy lekceważyć.
Jednocześnie – z powodu stanu zapalnego spowodowanego przez cukrzycę – oczy pacjenta są w większym stopniu narażone na zapalenie spojówek oraz brzegów powiek. Dlatego bardzo ważne są regularne badania narządu wzroku.
Dlaczego pojawia się swędzenie oczu zimą?
Zimą temperatura w pomieszczeniach wzrasta, a wilgotność powietrza maleje. Ma to związek z dostosowaniem warunków bytowych do temperatury panującej za oknem.
Niestety, suche powietrze niekorzystnie oddziałuje na narząd wzroku, w którym może wystąpić zespół suchego oka. Objawy zespołu suchego oka obejmują zwykle zaczerwienienie spojówek, swędzenie, a także uczucie występowania „ziarenek piasku” pod powiekami. Problem występuje znacznie częściej u osób, które przez cały rok pracują, siedząc przed monitorem komputera.
Aby zapobiec swędzeniu oczu zimą, należy dbać o ich regularne nawilżanie oraz utrzymanie odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniu. W zależności od temperatury powinna ona wynosić od 40 do 60%.
Prawidłowo założone soczewki nie powinny powodować dyskomfortu. Należy jednak pamiętać o prawidłowym przechowywaniu, zakładaniu oraz regularnej wymianie soczewek. Dotyczy to zwłaszcza częstej wymiany płynu do ich przechowywania. Zaniedbanie w tym zakresie może doprowadzić do osadzenia się na ich powierzchni patogenu, który następnie zostanie przeniesiony na rogówkę, gdzie może przyczynić się do powstania infekcji. Bywa również, że występuje nadwrażliwość na soczewki kontaktowe i wtedy pojawia się dyskomfort, a nawet swędzenie i pieczenie oczu.
Przy wymianie soczewek należy zadbać o to, by dłonie były czyste – w razie wątpliwości należy ponownie umyć dłonie, a następnie dokładnie przemyć soczewki płynem do ich dezynfekcji.
Sprawdź ofertę soczewek kontaktowych i akcesoriów na Aptelia.pl
Regularne podrażnienia skóry otaczającej oko mogą być przyczyną stanów zapalnych oka oraz występowania patologii – niemniej jednak wiele zależy od ich etiologii. Przykładowo, okuliści zwracają uwagę, że AZS zwiększa ryzyko pojawienia się stożka rogówki, a w niektórych grupach wiekowych również zaćmy i jaskry. Klasyczne zapalenie spojówek o podłożu alergicznym może zaś powodować pogorszenie widzenia, zwłaszcza jeżeli jest nieleczone.
Swędzenie oczu łatwo bagatelizować i może ono mieć bardzo wiele przyczyn. Jeżeli jednak dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas, należy rozważyć kontakt z okulistą, który zidentyfikuje źródło problemu i pomoże znaleźć właściwe rozwiązanie.
Bibliografia
De Freitas G.R., Ferraz G.A.M., Gehlen M., Skare T.L. (2021), Dry eyes in patients with diabetes mellitus, Prim Care Diabetes, nr 15(1), s.184-186.
Rouen P.A., White M.L. (2018), Dry Eye Disease: Prevalence, Assessment and Management, Home Healthc Now, nr 36(2), s. 74-83.
Wardeh R., Besgen V., Sekundo W. (2019), Therapy-resistant dry itchy eyes, J Ophthalmic Inflamm Infect, nr 9(1), s. 13.
