Węzły chłonne (ang. lymph nodes) to część układu immunologicznego człowieka, której zadaniem jest identyfikacja i likwidowanie patogenów, dostających się do ustroju. Odpowiadają za filtrowanie limfy oraz wytwarzanie niektórych przeciwciał. Kiedy dochodzi do zapalenia węzłów chłonnych i jak je rozpoznać?
Spis treści:
- Czym są węzły chłonne i jakie pełnią funkcje?
- Zapalenie węzłów chłonnych – przyczyny
- Zapalenie węzłów chłonnych – objawy
- Jak leczyć zapalenie węzłów chłonnych?
- Nieleczone zapalenie węzłów chłonnych – powikłania
Czym są węzły chłonne i jakie pełnią funkcje?
Węzły chłonne to struktury o nerkowatym kształcie znajdujące się na przecięciu naczyń limfatycznych. U człowieka największe węzły są ulokowane:
Wielkość węzła waha się od 2 do nawet 30 mm w zależności od jego lokalizacji. Sam węzeł złożony jest z tkanki siateczkowatej. W jego wnętrzu wyróżnia się warstwę zewnętrzną, pośrednią i głęboką oraz rdzeń węzła.
Wyróżnia się dwa rodzaje węzłów chłonnych – obwodowe, które są ulokowane tuż pod skórą i można je łatwo zbadać palpacyjnie oraz węzły chłonne głębokie umiejscowione w organach wewnętrznych. Węzły głębokie powinny być badane przy użyciu metod diagnostyki obrazowej, np. USG, RTG.
Węzły chłonne odpowiadają za produkcję limfocytów, przeciwciał odpowiedzialnych za unieszkodliwianie patogenów oraz komórek nowotworowych.
ZATROSZCZ SIĘ O ODPORNOŚĆ
Przeczytaj: O czym mogą świadczyć powiększone węzły chłonne na szyi?
Zapalenie węzłów chłonnych – przyczyny
Zapalenie węzłów chłonnych i ich powiększenie w wyniku wzmożonej produkcji limfocytów określa się jako limfadenopatię. Jej przyczyną najczęściej jest infekcja organizmu, której etiologia może być zarówno bakteryjna (np. gruźlica, kiła, próchnica zębów), wirusowa (np. odra, różyczka, HIV), jak i grzybicza (np. histoplazmoza). Zapalenie następuje przede wszystkim w węzłach położonych najbliżej ogniska infekcji.
Do niezakaźnych przyczyn zapalenia węzłów chłonnych można zaliczyć m.in. choroby autoimmunologiczne, wybrane nowotwory, a także przyjmowanie leków m.in. przeciwpadaczkowych lub używanych podczas terapii dny moczanowej. Powiększeniem węzłów chłonnych może objawić się też reakcja poszczepienna.
Zapalenie węzłów chłonnych – objawy
Zasadniczym objawem zapalenia węzłów chłonnych jest bolesność w miejscu powstania stanu zapalnego. W zależności od stanu zaawansowania choroby może ona być umiarkowana lub na tyle silna, że nieprzyjemne staje się nawet zwykłe badanie palpacyjne lub poruszanie kończynami.
Objawy towarzyszące obejmują najczęściej miejscowy obrzęk, tkliwość tkanki, zaczerwienienie skóry. W przypadku zapalenia węzłów ulokowanych w okolicach żuchwy przy silnej infekcji występują trudności z przełykaniem pokarmu. W zależności od przyczyny choroby u chorego mogą pojawić się inne dolegliwości, ściśle związane z danym schorzeniem.
Jak wygląda zapalenie węzłów chłonnych?
Jak leczyć zapalenie węzłów chłonnych?
Leczenie węzłów chłonnych należy rozpocząć jak najszybciej. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie infekcji. Przed udaniem się do lekarza warto wypróbować domowe metody leczenia. Zwłaszcza w delikatnych stanach zapalnych okazują się one skuteczne i pozwalają uśmierzyć dolegliwości bólowe.
Sprawdź oferty: Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
Leki na zapalenie węzłów chłonnych
W przypadku zapalenia węzłów chłonnych w pierwszej kolejności należy skupić się na likwidacji przyczyny choroby, ponieważ to ona jest odpowiedzialna za powiększenie i bolesność węzła. Lekarze nie wyodrębniają leków zaprojektowanych typowo do łagodzenia opuchlizny tych struktur, natomiast odradza się stosowanie klasycznych NLPZ, które najprawdopodobniej okażą się nieskuteczne. Doraźnie mogą jedynie zmniejszyć ból towarzyszący zapaleniu.
Antybiotyk na zapalenie węzłów chłonnych – czy jest konieczny?
Większość stanów chorobowych o łagodnym przebiegu ulega samoograniczeniu. Antybiotykoterapie stosuje się w przypadku silnych infekcji o podłożu bakteryjnym. Stosowanie antybiotyków przy infekcjach wirusowych nie tylko nie poprawi stanu zdrowia chorego, ale może też doprowadzić do wykształcenia się odporności na substancje czynne u chorego.
W celu ustalenia przyczyny leżącej u podłoża stanu zapalnego węzłów chłonnych należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który zaleci przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych.
Zapalenie węzłów chłonnych – domowe sposoby
Do domowych sposobów radzenia sobie z bolesnością węzłów zalicza się np. okład z ręcznika nasączonego ciepłą wodą. Ułożony w miejscu zapalenia pomagają zredukować obrzęk tkankowy.
Pomocne okazują się też domowe sposoby w postaci okładów ze świeżych ziół. Szczególnie skuteczne jest stosowanie skrzypu polnego, babki lancetowatej, lepiężnika lub nagietka. Działają one przeciwzapalnie i likwidują przekrwienia. Do przygotowania kompresu należy zgnieść rośliny tak, aby z ich wnętrza wypłynął sok zawierający związki prozdrowotne. Mieszankę z roślin układa się na gazie medycznej, a następnie bezpośrednio na węźle chłonnym oraz stabilizuje bandażem.
Sprawdź ofertę: Witaminy
Nieleczone zapalenie węzłów chłonnych – powikłania
Nieleczone węzły chłonne mogą powodować występowanie różnego rodzaju powikłań. Do najpopularniejszych należy:
-
tworzenie się bolesnych ropni w przestrzeni tkankowej;
-
lokalne stany zapalne tkanki łącznej;
-
sepsa (posocznicza), czyli ogólnoustrojowa odpowiedź organizmu na silne zakażenie.
Powikłania zdarzają się częściej w przypadku infekcji ogólnoustrojowych. Przy zakażeniach lokalnych są one znacznie rzadsze.
Ile trwa zapalenie węzłów chłonnych?
Czas trwania zapalenia węzłów chłonnych jest bezpośrednio związany z rodzajem infekcji trawiącej organizm pacjenta. Zwykle powiększenie struktur ustępuje najdalej po 2-3 tygodniach. Przy ostrym zapaleniu opuchlizna utrzymuje się do kilku miesięcy. Jeżeli bolesność utrzymuje się mimo powrotu węzła do fizjologicznych rozmiarów należy skontaktować się z lekarzem.
Czy zapalenie węzłów chłonnych jest zaraźliwe?
Warto podkreślić, że samo zapalenie węzłów chłonnych nie jest zaraźliwe, ponieważ stanowi jedynie odpowiedź organizmu na infekcję wywołaną przez patogen. Rozprzestrzenianiu mogą jednak ulegać drobnoustroje chorobotwórcze odpowiedzialne za daną dolegliwość, np. wirus ospy wietrznej, odry lub cytomegalii. Dlatego możliwie szybkie zidentyfikowanie przyczyny choroby jest istotne, ponieważ pozwala ograniczyć jej rozprzestrzenianie się w społeczeństwie.
Bibliografia
du Bois H, Heim TA, Lund AW. Tumor-draining lymph nodes: At the crossroads of metastasis and immunity. Sci Immunol. 2021;6(63):eabg3551. doi:10.1126/sciimmunol.abg3551;
Jalkanen S, Salmi M. Lymphatic endothelial cells of the lymph node. Nat Rev Immunol. 2020;20(9):566-578. doi:10.1038/s41577-020-0281-x;
Jones D, Wang Z, Chen IX, et al. Solid stress impairs lymphocyte infiltration into lymph-node metastases. Nat Biomed Eng. 2021;5(12):1426-1436. doi:10.1038/s41551-021-00766-1.
