Węzły chłonne (ang. lymph nodes) to część układu immunologicznego człowieka, której zadaniem jest identyfikacja i likwidowanie patogenów, dostających się do ustroju. Odpowiadają za filtrowanie limfy oraz wytwarzanie niektórych przeciwciał. Kiedy dochodzi do zapalenia węzłów chłonnych i jak je rozpoznać?
Węzły chłonne to struktury o nerkowatym kształcie znajdujące się na przecięciu naczyń limfatycznych. U człowieka największe węzły są ulokowane:
w okolicach głowy i szyi (m.in. przy żuchwie, za uszami);
pod pachami;
w pachwinach;
w jamie brzusznej;
pod kolanami.
Wielkość węzła waha się od 2 do nawet 30 mm w zależności od jego lokalizacji. Sam węzeł złożony jest z tkanki siateczkowatej. W jego wnętrzu wyróżnia się warstwę zewnętrzną, pośrednią i głęboką oraz rdzeń węzła.
Wyróżnia się dwa rodzaje węzłów chłonnych – obwodowe, które są ulokowane tuż pod skórą i można je łatwo zbadać palpacyjnie oraz węzły chłonne głębokie umiejscowione w organach wewnętrznych. Węzły głębokie powinny być badane przy użyciu metod diagnostyki obrazowej, np. USG, RTG.
Węzły chłonne odpowiadają za produkcję limfocytów, przeciwciał odpowiedzialnych za unieszkodliwianie patogenów oraz komórek nowotworowych.
Zapalenie węzłów chłonnych i ich powiększenie w wyniku wzmożonej produkcji limfocytów określa się jako limfadenopatię. Jej przyczyną najczęściej jest infekcja organizmu, której etiologia może być zarówno bakteryjna (np. gruźlica, kiła, próchnica zębów), wirusowa (np. odra, różyczka, HIV), jak i grzybicza (np. histoplazmoza). Zapalenie następuje przede wszystkim w węzłach położonych najbliżej ogniska infekcji.
Do niezakaźnych przyczyn zapalenia węzłów chłonnych można zaliczyć m.in. choroby autoimmunologiczne, wybrane nowotwory, a także przyjmowanie leków m.in. przeciwpadaczkowych lub używanych podczas terapii dny moczanowej. Powiększeniem węzłów chłonnych może objawić się też reakcja poszczepienna.
Zasadniczym objawem zapalenia węzłów chłonnych jest bolesność w miejscu powstania stanu zapalnego. W zależności od stanu zaawansowania choroby może ona być umiarkowana lub na tyle silna, że nieprzyjemne staje się nawet zwykłe badanie palpacyjne lub poruszanie kończynami.
Objawy towarzyszące obejmują najczęściej miejscowy obrzęk, tkliwość tkanki, zaczerwienienie skóry. W przypadku zapalenia węzłów ulokowanych w okolicach żuchwy przy silnej infekcji występują trudności z przełykaniem pokarmu. W zależności od przyczyny choroby u chorego mogą pojawić się inne dolegliwości, ściśle związane z danym schorzeniem.
Leczenie węzłów chłonnych należy rozpocząć jak najszybciej. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie infekcji. Przed udaniem się do lekarza warto wypróbować domowe metody leczenia. Zwłaszcza w delikatnych stanach zapalnych okazują się one skuteczne i pozwalają uśmierzyć dolegliwości bólowe.
Leki na zapalenie węzłów chłonnych
W przypadku zapalenia węzłów chłonnych w pierwszej kolejności należy skupić się na likwidacji przyczyny choroby, ponieważ to ona jest odpowiedzialna za powiększenie i bolesność węzła. Lekarze nie wyodrębniają leków zaprojektowanych typowo do łagodzenia opuchlizny tych struktur, natomiast odradza się stosowanie klasycznych NLPZ, które najprawdopodobniej okażą się nieskuteczne. Doraźnie mogą jedynie zmniejszyć ból towarzyszący zapaleniu.
Antybiotyk na zapalenie węzłów chłonnych – czy jest konieczny?
Większość stanów chorobowych o łagodnym przebiegu ulega samoograniczeniu. Antybiotykoterapie stosuje się w przypadku silnych infekcji o podłożu bakteryjnym. Stosowanie antybiotyków przy infekcjach wirusowych nie tylko nie poprawi stanu zdrowia chorego, ale może też doprowadzić do wykształcenia się odporności na substancje czynne u chorego.
W celu ustalenia przyczyny leżącej u podłoża stanu zapalnego węzłów chłonnych należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który zaleci przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych.
Zapalenie węzłów chłonnych – domowe sposoby
Do domowych sposobów radzenia sobie z bolesnością węzłów zalicza się np. okład z ręcznika nasączonego ciepłą wodą. Ułożony w miejscu zapalenia pomagają zredukować obrzęk tkankowy.
Pomocne okazują się też domowe sposoby w postaci okładów ze świeżych ziół. Szczególnie skuteczne jest stosowanie skrzypu polnego, babki lancetowatej, lepiężnika lub nagietka. Działają one przeciwzapalnie i likwidują przekrwienia. Do przygotowania kompresu należy zgnieść rośliny tak, aby z ich wnętrza wypłynął sok zawierający związki prozdrowotne. Mieszankę z roślin układa się na gazie medycznej, a następnie bezpośrednio na węźle chłonnym oraz stabilizuje bandażem.
Czas trwania zapalenia węzłów chłonnych jest bezpośrednio związany z rodzajem infekcji trawiącej organizm pacjenta. Zwykle powiększenie struktur ustępuje najdalej po 2-3 tygodniach. Przy ostrym zapaleniu opuchlizna utrzymuje się do kilku miesięcy. Jeżeli bolesność utrzymuje się mimo powrotu węzła do fizjologicznych rozmiarów należy skontaktować się z lekarzem.
Czy zapalenie węzłów chłonnych jest zaraźliwe?
Warto podkreślić, że samo zapalenie węzłów chłonnych nie jest zaraźliwe, ponieważ stanowi jedynie odpowiedź organizmu na infekcję wywołaną przez patogen. Rozprzestrzenianiu mogą jednak ulegać drobnoustroje chorobotwórcze odpowiedzialne za daną dolegliwość, np. wirus ospy wietrznej, odry lub cytomegalii. Dlatego możliwie szybkie zidentyfikowanie przyczyny choroby jest istotne, ponieważ pozwala ograniczyć jej rozprzestrzenianie się w społeczeństwie.
Data publikacji: 05.12.2022
Data aktualizacji: 26.08.2025
Bibliografia
du Bois H, Heim TA, Lund AW. Tumor-draining lymph nodes: At the crossroads of metastasis and immunity. Sci Immunol. 2021;6(63):eabg3551. doi:10.1126/sciimmunol.abg3551;
Jalkanen S, Salmi M. Lymphatic endothelial cells of the lymph node. Nat Rev Immunol. 2020;20(9):566-578. doi:10.1038/s41577-020-0281-x;
Jones D, Wang Z, Chen IX, et al. Solid stress impairs lymphocyte infiltration into lymph-node metastases. Nat Biomed Eng. 2021;5(12):1426-1436. doi:10.1038/s41551-021-00766-1.
W momencie odwiedzenia przez Użytkownika Portalu, gromadzone są pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) czyli małe pliki tekstowe, zawierające niewielkie ilości informacji, które pobierane są podczas odwiedzania Portalu i przechowywane na Urządzeniu Użytkownika.
Pliki cookies są powszechnie stosowane w celu usprawnienia działania witryn internetowych, umożliwiają nam zapewnienie kluczowych funkcji serwisu, zwiększenie jego bezpieczeństwa, ciągłe doskonalenie, personalizację zgodnie z Twoimi preferencjami oraz wyświetlanie treści i reklam dopasowanych do Twoich zainteresowań.
Zgoda na pliki cookies jest dobrowolna i można ją wycofać w dowolnym momencie z poziomu strony "Ustawienia Cookie".
Administratorem danych osobowych Klientów, gromadzonych za pośrednictwem strony www.aptelia.pl, jest Medeor Sp. z o. o. z siedzibą w Łodzi, a w niektórych przypadkach nasi Partnerzy. Informacja o celach przetwarzania danych osobowych przez naszych partnerów znajduje się w ich politykach ochrony prywatności.
Więcej informacji o korzystaniu przez nas z plików cookies oraz o przetwarzaniu Twoich danych osobowych, w tym o przysługujących Ci uprawnieniach, znajdziesz w Polityce prywatności.
Na podstawie niżej wymienionych celów przetwarzania Twoich danych, możesz skonfigurować ustawienia
prywatności i określić w jaki
sposób chcesz, aby Twoje dane były używane w oparciu o poniższe cele.
Poniżej opisujemy cele i funkcje przetwarzania Twoich danych.
Niezbędne 2
Niezbędne pliki cookies, których wykorzystanie jest niezbędne do umożliwienia realizacji podstawowych funkcji, takich jak sprawne poruszanie się po witrynie internetowej, czy dostęp do zabezpieczonych obszarów witryny internetowej. Bez tych plików cookies Portal może nie działać prawidłowo.
Analityczne pliki cookies umożliwiają sprawdzenie liczby wizyt oraz źródeł ruchu występujących na naszym Portalu. Pomagają ustalić Administratorowi, jak Użytkownik porusza się po Portalu. Dzięki tym danym Administrator może analizować statystyki oraz raporty dotyczące funkcjonowania Portalu oraz poprawiać jej wydajność.
Te pliki cookies pozwalają na odpowiednie dostosowanie treści reklamowych do zainteresowań Użytkownika, nie tylko na naszym Portalu, ale także poza nią. Reklamowe pliki cookies mogą być instalowane za pośrednictwem Portalu, również przez podmioty współpracujące z Administratorem. Na podstawie informacji z tych plików cookies oraz aktywności w innych witrynach internetowych, budowany jest profil zainteresowań Użytkownika. Celem jest wyświetlanie reklam, które są istotne i angażujące dla poszczególnych Użytkowników.